T.C.
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU
VII-HUKUKA VE HAKKANİYETE UYGUNLUK YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
A. Bütünleme Talebi
19) Bütünleme sınav hakkının "açıköğretim sistemine göre eğitim-öğretim yapan fakülte öğrencilerine de tanınması ve bu konuda yaşanan mağduriyetlerin giderilmesi" hususunda daha önce Kurumumuz tarafından 02.2013/87 şikayet sayılı dosya üzerinden 28/11/2013 tarihli ve 2013/87 şikayet sayılı Karar ve 02.2013/106 şikayet sayılı dosya üzerinden 05/12/2013 tarihli ve 2013/93 sayılı Karar ile ilgili İdarelere tavsiyede bulunulmuştur. Söz konusu Karardan özetle;
a) İdarenin düzenlemeleri açısından, Üniversitenin örgün eğitimde yapmaya devam ettiği bütünleme sınavının açık öğretim öğrencileri için olmaması 6/11/1982 tarih ve 17860 sayılı Açık Yükseköğretim Yönetmeliğinin 7. ve 13. maddeleri hukuka ve 18/01/2013 tarih ve 28532 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Üniversitesi Ön Lisans ve Lisans Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin ve Değerlendirmeye İlişkin Esaslar" başlıklı üçüncü bölümünün, "Sınavlar ve Değerlendirme" başlıklı 17. maddesi çerçevesinde yükseköğretimde fırsat eşitliğine aykırılık teşkil ettiği tespit edilmiştir.
b) İdarenin uygulamaları açısından, 01/07/2001 tarih ve 24449 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Sistemine Göre Öğretim yapan Fakültelerin Batı Avrupa Programları Öğretim ve Sınav Yönetmeliği'nden sonraki 19/06/2009 tarih ve 27263 sayılı Resmi Gazetede ve 09/09/2011 tarihli ve 28049 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmeliklerde bütünleme sınavına ilişkin hüküm bulunmamasına rağmen bütünleme sınavı uygulamasının 2012-2013 eğitim-öğretim yılına kadar devam ettiği, ancak 2012-2013 eğitim-öğretim yılında bütünleme sınav hakkının Üniversite tarafından açık öğretim öğrencilerine verilmediği belirtilmiştir. Anadolu Üniversitesinin 2009 ve 2011 tarihlerindeki yönetmelik hükümlerinden bütünleme sınavı olmamasına rağmen açık öğretim öğrencilerine bütünleme hakkını tanımış olmasının 2012-2013 eğitim-öğretim yılındaki uygulamasına aykırılık teşkil ettiği ve kendi içinde çelişki oluşturduğu tespit edilmiştir.
c) AİHM kararları açısından, "Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi"nin Anayasanın "sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler" başlığı altında 42. maddesinde düzenlediği dolayısıyla Devletin yükümlülüğünde olduğu; işyükü, yoğunluğu, zaman kısıtı gibi gerekçelerin somut olayda ileri sürülemeyeceği değerlendirilmiştir. Nitekim, uzun süredir devam eden iş yükü yığılması gibi bir gerekçeyle devletin görevlerini yapmaktan kaçınamayacağı veyahut geciktiremeyeceği, bu durumun ancak geçici ve istisnai olması ve Devlet tarafından gerekli çözümleyici tedbirlerin de alınması koşullarının gerçekleşmesi durumunda hak ihlalinin bulunmayacağı, Devletin görev ve yükümlülüklerini gereğince yerine getirebileceği şekilde sistem ve işleyişini düzenlemekle yükümlü olduğu AİHM içtihatlarıyla tespit edildiği vurgulanmıştır.
d) Bologna süreci açısından, Bologna sürecinde Üniversitenin, kitle eğitimine odaklı, şeffaf, tanınır ve hareketli, öğrenci merkezli, çağdaş teknolojiyi kullanabilen, etkileşimli ve esnek, ülkenin iş gücü talebine cevap veren, yaşam boyu öğrenme felsefesi ile her yaştan öğrencinin eğitim talebini karşılayan, sistemin ve programın tanınırlığını sağlayan bir eğitimi hedeflediği; bu süreçte amaçlananın yükseköğretim sistemlerinin kendilerine Özgü farklılıkları korunarak birbirleriyle karşılaştırılabilir ve uyumlu hale getirilmesi olduğu vurgulanmıştır. Bologna süreci açısından açıköğretim sistemine göre eğitim görmekte olan öğrencilere bütünleme sınav hakkı tanınmasının bu sürecin hedefleri ile çelişmeyeceği tespit edilmiştir.
e) İyi yönetim ilkeleri olarak kabul edilen, idarede istikrar, belirlilik, öngörülebilirlik ve haklı beklenti gibi ilkeler açısından da bütünleme sınav hakkının tanınmasına ilişkin talep değerlendirilmiş ve Anadolu Üniversitesinin örgün eğitimde yapmaya devam ettiği bütünleme sınavının açık öğretim öğrencilerine verilmemesinin hakkaniyete ve iyi yönetim ilkelerine aykırılık teşkil ettiği tespit edilmiştir.
B. Telafi Sınavı Talebi
20) Anadolu Üniversitesinde açıköğretim sistemine göre eğitim görmekte olan tüm öğrencilere mazeret sınav hakkı verilmesi ve bu konuda yaşanan hak kayıpları ve mağduriyetlerinin gecikilmeksizin giderilmesi konusunda 02.2013/106 şikayet sayılı dosya üzerinde 05/12/2013 tarihli ve 2013/93 sayılı Karar ile ilgili İdareye tavsiyede bulunulmuştur. Söz konusu Karardan özetle;
21) Üniversitenin 5/6/2013 tarihli Senato kararı ile "2012/2013 Öğretim yılı Bahar yarıyılında Final Sınavına girmeye hak kazanmış, ancak final sınavına giremeyen LİSANS-ÖNLİSANS öğrencilerine bir kereye mahsus olmak üzere herhangi bir mazeret aranmadan 08-13 Temmuz 2013 tarihleri arasında bir mazeret sınav hakkı" verilirken Açıköğretim Sistemime Göre Eğitim-Öğretim yapan Fakülteler bu durumdan hariç tutulmuştur.
22) 18/01/2013 tarihli ve 28532 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Anadolu Üniversitesi Açıköğretim, İktisat, İşletme Fakülteleri Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin" 10. maddesi 1. fıkrasında her ne sebeple olursa olsun mazeret sınav hakkının verilemeyeceği ifade edilirken 18/01/2013 tarih ve 28532 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Anadolu Üniversitesi ve Ön Lisans ve Lisans Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinde 17/6 da mazeret sınavının yapılabileceği düzenlenmiştir. Ancak, böyle bir öğrencilik hakkının örgün eğitim öğrencilerine verilirken Açıköğretim öğrencilerine verilmemesi, 6/11/1982 tarihli ve 17860 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Açık Yükseköğretim Yönetmeliğinin 7. maddesi: "Öğrencilere, öğrenci disiplin yönetmeliği ile lisans kademesi öğretim ve sınav yönetmeliğinin, derslere devam zorunluluğu dışındaki, bütün hükümleri aynen uygulanır." ve 13. maddesi: 'Açık öğretim öğrencileri ile aynı öğretim programına göre örgün öğretim öğrencileri arasında öğrenci hakları bakımından fark bulunmadığı gibi her iki yoldan mezun olanla yetkilere sahip olurlar.", hükümleri gereğince hukuka ve 18/01/2013 tarih ve 28532 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Anadolu Üniversitesi Ön Lisans ve Lisans Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin "Sınavlar ve Değerlendirmeye İlişkin Esaslar" başlıklı üçüncü bölümünün, "Sınavlar ve Değerlendirme' başlıklı 17. maddesi çerçevesinde yükseköğretimde fırsat eşitliğine aykırılık teşkil etmektedir.
Kitapların AÖF bürolarına geç gelmesi:
23) Anadolu Üniversitesinin eğitim metotlarına ilişkin konuda bundan sonra çabalarını daha da artırması ve bu konuda öğrenci istek ve taleplerinin ayrıca göz önünde bulundurularak sistemin iyileştirilmesi hususlarında 02.2013/106 şikayet sayılı dosya üzerinden 05/12/ 2013 tarihli ve 2013/93 sayılı Karar ile ilgili İdareye tavsiyede bulunulmuştur. Söz konusu Karardan özetle;
24) Üniversitenin göndermiş olduğu yazıda ders kitaplarına ilişkin dönemlik-kredili sisteme geçildiği için derslerin ve içeriklerinin yeniden belirlendiği ve ders kitapların tamamının değiştirildiği ve kayıt yeniletecek öğrenci sayısının kesin belli olmaması nedeni ile de kitapların eksik gönderildiği kabul edilmiştir. Ancak kitapların http://eogrenme.anadolu.edu.tr ve http://ogrenci.anadolu.edu.tr adreslerinde PDF formatında yayınlandığı ifade edilmiştir. Üniversite söz konusu cevabi yazısında kitapların internette mevcut olduğunu ifade etse de şikayetçinin belirttiği gibi herkesin internete erişimi mümkün ya da kolay olmayabilir. Üniversitenin kitapları PDF olarak internet aracılığıyla öğrencilerine sunması bir açıdan kolaylık getirse de tüm öğrencilerin ihtiyacına cevap vermediği açıktır.
25) Bununla birlikte, Açık Yükseköğretim Yönetmeliğinin 8. "Açıköğretimde, imkanlar ölçüsünde,
a-Basılı eğitim araçları, kaset, video, teyp, band ve film,
b- Radyo ve televizyon,
c-Danışman gözetiminde toplu tartışma; ve benzeri gereç ve sistemlerden yararlanılır" denilmektedir.
Her ne kadar mevzuat Üniversiteye "imkanları çerçevesinde" bu olanakları sağlamasına hükmetse de açıköğretim öğrencilerine sunulabilecek yegane alt yapı olan bu olanakların üniversitenin uzaktan öğretim ile ilgili çabalarının hedefini bulması açısından öğrenci ihtiyaç ve talepleri göz önünde bulundurularak düzenlenmesi ve sistemdeki aksaklıkların giderilmesi için azami çaba sarfedilmesi ve hizmetlerin daha kaliteli sunulması için gereli önlemlerin alınması gerekmektedir.
26) Sonuç olarak, Anadolu Üniversitesinin de imkanları ölçüsünde günümüz teknolojilerini öğrencilerine sağlamaya çalıştığı anlaşıldığından bu konuda hukuka aykırılık tespit edilmemiş olmakla birlikte açıköğretim sistemi için temel öğretme-öğrenme aracı olan ders kitaplarının öğrencilere zamanında ulaştırılamaması ve/veya eksik ulaştırılmasının iyi yönetim ilkesine aykırı olduğu tespit edilmiştir.
3) Anadolu Üniversitesinin, "2012-2013 öğretim yılından itibaren açıköğretim sistemi ile bütünleme sınavının yapılmasının mümkün olmadığı" yönündeki talebinin uygun olduğuna ilişkin 01/03/2013 tarih ve 3005-10152 sayılı idari işlemini geri alması yönünde YÜKSEKÖĞRETİM KURULU BAŞKANLIĞI'NA TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
4/1) 18/01/2013 tarihli ve 28532 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Anadolu Açıköğretim, İktisat, İşletme Fakülteleri Öğretim ve Sınav Yönetmeliği'nde açıköğretim sistemine göre eğitim almakta olan öğrencilere de bütünleme ve mazeret sınav hakkı tanınması için gerekli mevzuat değişikliğinin yapılması;
4/2) Anadolu Üniversitesi'nde açıköğretim sistemine göre eğitim görmekte olan öğrencilere tüm dersler için bütünleme sınav hakkı ve mazeret sınav hakkı verilmesi ve bu konuda yaşanan hak kayıpları ve mağduriyetlerin gecikilmeksizin giderilmesi;
4/3) Üniversitenin kitapların teminine ilişkin olarak bundan sonra çabalarını daha da artırması ve kitapların öğrencilere sınavlara hazırlanmalarına makul süre kalacak şekilde teslim edilmesi hususunda ANADOLU ÜNİVERSİTE REKTÖRLÜĞÜ NE TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, bu karar üzerine tesis edilecek işlem ya da tavsiye edilen çözümün uygulanabilir nitelikte görülmediği takdirde gerekçesinin otuz (30) gün içinde Kurumumuza bildirilmesi zorunlu olduğuna;
Bu kararın gereği için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'na, Anadolu Rektörlüğü'ne ve şikayetçiye tebliğine;
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi'nce karar verildi.
M. Nihat ÖMEROĞLU
Kamu Başdenetçisi
Memurlar.net