Anayasa değişikliği uyarınca getirilen 100 bin seçmenin imzasıyla Cumhurbaşkanı seçimine adaylık şartları, Ak Parti ve MHP'nin, önceki akşam 10 maddelik mini uyum paketi ile netleşti. Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu'nda değişiklik öngören 10 maddelik ortak uyum teklifi TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Genel Kurul gündemine salı günü indirilmesi beklenen teklif özetle şöyle:
Gurbetçi seçmenler
- Cumhurbaşkanı seçimi 2. tura kalması halinde yurt dışındaki seçmenler, seçimden önceki 3. güne kadar herhangi bir temsilcilikte oy kullanabilecek.
- Yurt dışında yaşayan seçmenler YSK tarafından belirlenen oy verme günlerinden birinde oy kullanabilecek.
- Siyasi partiler yurt dışında her oy verme günü için ayrı sandık kurulu üyesi bildirebilecek.
Ya Cumhurbaşkanı ya vekil
- Bir kimse Cumhurbaşkanlığı'na ve milletvekilliğine aynı anda aday olamayacak.
- Cumhurbaşkanının ikinci tur oylamada seçilmesi veya seçilemeyip yenilenen seçimler sonucu seçilebilmesi halinde, 5 yıllık seçim döneminin hesabında TBMM seçimlerinin de yapıldığı 1. tur oylama tarihi esas alınacak.
- Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması ve genel seçime bir yıl veya daha az süre kalması halinde, Cumhurbaşkanı seçimi, boşalmayı takiben 60. günden sonraki ilk pazar günü TBMM seçimi ile birlikte yapılacak. Ancak TBMM seçimlerine 1 yıldan fazla süre varsa, makamın boşladığı günü takiben 45 gün içindeki son pazar sadece Cumhurbaşkanı seçimi gerçekleştirilecek. Bu şekilde seçilen Cumhurbaşkanı, TBMM seçim tarihine kadar görevine devam edecek.
Ertesi gün ikame olmayacak
- Cumhurbaşkanlığı seçiminde 1. tur oylamada bir adayın geçerli oyların salt çoğunluğu alamaması halinde oylamayı takip eden 2. pazar günü 2. tur oylama yapılacak. Bu oylamaya ilk oylamada en çok oyu alan iki aday katılacak. Ancak adaylardan biri herhangi bir nedenle seçime katılmazsa boşalan adaylığa ilk turdaki oy sırasına göre aday ikamesi yapılacak. Yani ilk turda en çok oyu alan 3. aday 2. tur oylamaya girecek.
- Oylamalara tek adayla gidilmesi halinde, oylama referandum şeklinde yapılacak. Adayın geçerli oyların salt çoğunluğunu alamazsa seçim yenilenecek. Ve kesin sonuçların ilanından sonra gelen 45. günü takip eden ilk pazar sadece Cumhurbaşkanı seçimi yapılacak.
- Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa TBMM üyeliği sona erecek.
Her parti tek aday
- Cumhurbaşkanlığı'na siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde 5'ini alan siyasi partiler ve en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek.
- Aday gösterilmek, kişinin yazılı muvafakatine bağlı olacak.
- TBMM'de grubu bulunan partiler "grup kararı" ile grubu bulunmayanlar yetkili organlarının kararıyla aday gösterebilecek.
- Her parti veya parti grubu sadece bir aday için başvurabilecek. Ancak bir kişiyi birden fazla parti aday gösterebilecek.
- Adaylarla ilgili bilgi ve belgelerde eksiklik tespit edilirse YSK 5 günlük süre verecek. Bu sürede eksikleri gideremeyen partiler, aday göstermekten vazgeçmiş sayılacak.
131 bin TL
- Seçmenlerce aday gösterilmek isteyen kişi, kimlik ve açık adres bilgilerini ihtiva eden başvuru dilekçesi ve seçilme yeterliğine ilişkin belgelerin yanı sıra, en yüksek derecedeki devlet memuruna mali haklar kapsamında yapılan her türlü ödemelerin bir aylık brüt tutarının on katının (131 bin TL) ilgili maliye veznesine emaneten yatırıldığına dair makbuzla başvuracak.
- YSK, başvuru dilekçeleri ve belgeleri 2 gün içinde inceleyecek. YSK'nın reddettiği adaylar yeniden inceleme talebinde bulunabilecek. Bu talep de 3 gün içinde karara bağlanacak. YSK'nın istediği belgelerden eksik olanları 2 gün içinde tamamlayamayanların başvuruları reddedilecek.
- YSK başvurusu kabul ettiği kişileri ilan edecek. Seçmenler bu kişilerden sadece biri için bir kez teklifte bulunabilecek. Seçmenler, adaylık teklifi için kayıtlı oldukları ilçe seçim kuruluna bizzat başvuracak. Başvuran seçmene belge verilecek.
- Bu şekilde aday olanlar Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu çerçevesinde bağış ve yardım alabilecek.
Şebnem Hoşgör - Milliyet