Mazeret izni 657 sayılı Kanunun 104. maddesinde düzenlenmiştir. 104. maddenin A bendinde doğuma bağlı mazeret izinleri, B bendinde ise babalık ve ölüme bağlı mazeret izinlerine yer verilmiştir. Bu izinler amirin takdir hakkına bağlı değildir.
Bir de amirin takdir hakkına bağlı izinler bulunmaktadır. Herhangi bir mazeret sebebi belirtilmeyen izinler 104. maddenin C bendindeki izinler bu türdendir. 657'nin 104. maddesinin C bendi şu şekildedir:
" (A) ve (B) fıkralarında belirtilen haller dışında, merkezde atamaya yetkili amir, ilde vali, ilçede kaymakam ve yurt dışında diplomatik misyon şefi tarafından, birim amirinin muvafakati ile bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde, mazeretleri sebebiyle memurlara on gün izin verilebilir. Zaruret halinde öğretmenler hariç olmak üzere, aynı usulle on gün daha mazeret izni verilebilir. Bu takdirde, ikinci kez verilen bu izin, yıllık izinden düşülür."
Bu maddeye göre,
1- Mazeret izni verilebilmesi için yıllık iznin olmaması gerektiği yönündeki bazı uygulamalar doğru değildir. 657 sayılı Kanunun 104. maddesi bu şekilde bir sınırlama öngörmemiştir.
2- Mazeret izni, a ilde vali, ilçede kaymakam onayıyla verilir. Vali veya kaymakam bu izni verirken, memurun çalıştığı birim amirinin onayını alır. Bir okul müdürünün veya bir şube müdürünün, tek başına bu izni vermesi mümkün değildir.
3- 10 güne kadar olan mazeret izninin verilebilmesi için gerekli durumlar tek tek sayılmamıştır. Bu durumlar, amirin takdirine bırakılmıştır. Dolaysıyla memurun vereceği dilekçede göstereceği mazerete binaen izin verilip verilmeyeceği amirin takdirindedir. Örneğin memur, evlilik öncesi hazırlıkları için 2 günlük mazeret izni talep ettiğinde bu talebe göre mazeret izni verilip verilmemesinde amirin takdir yetkisi bulunmaktadır.
4- Memura, 10 güne kadar mazeret izni verilebilir. Bu izni kullanan memura yine mazeret durumlarında kullanılmak üzere 10 gün daha izin verilebilir. Ama bu halde ikinci 10 günlük izin, yıllık izinden düşülecektir. İkinci 10 günlük mazeret izni uygulaması, öğretmenlerde uygulanmamaktadır.