ESAS NO : 2013/679

YÜRÜTMENİN DURDURULMASINI İSTEYEN (DAVACI): Aydın Ağan AYAYDIN VEKİLİ: Av. Burcu AYDIN, Av.Ceylan TÜRKOĞLU Barbaros Bulvarı No:131 Kat:2, Daire:6 Balmumcu Beşiktaş / İSTANBUL

KARŞI TARAF (DAVALI): Milli Eğitim Bakanlığı / ANKARA HUKUK MÜŞAVİRİ : Aziz ÖZDEMİR/Aynı adreste

İSTEMİN ÖZETİ: Davacı tarafından, İlköğretim 8.sınıf öğrencilerine yönelik Milli Eğitim Bakanlığınca 08.06.2013 tarihinde gerçekleştirilen ve 12.07.2013 tarihinde açıklanan Seviye Belirleme Sınavı(SBS) sonuçlarının; yalnızca 718 adayın sınav sonuçlarının ve cevap anahtarının değil, sınava giren tüm adayların tamamının sınav sonuçlarının ve cevap anahtarının yeniden değerlendirilmesi gerektiği, her bir öğrencinin sınavdaki doğruları ve yanlışları, test ortalamaları, standart sapmaları ve dolayısıyla diğer tüm öğrencilerin puanını, Türkiye geneli başarı sıralamasını etkilediği, SBS sonuçlarının nasıl hesaplanacağının Milli Eğitim Bakanlığı Merkezi Sistemle Öğrenci Alan Ortaöğretim Kurumlarına Öğrenci Yerleştirme Yönergesinin 8.maddesi ve Ortaöğretim Kurumlarına Geçiş Sistemi Seviye Belirleme Sınavı Başvuru Kılavuzunun 12.maddesinde açıkça düzenlendiği, davalı idarece sınav sonuçlarının bu yönerge ve ilgili mevzuat hükümleri yok sayılarak hukuka aykırı olarak hesaplandığı, sınava giren tüm öğrencilerin puanları, değişen test ortalaması, değişen test standart sapması kullanılarak yeniden hesaplanmadığından ve yeni Toplam Ağırlıklı Standart Puanlar hesaplanmadığından, aynı başarı sırasında ve puanında birden fazla öğrencinin bulunduğu, üst sıralarda olması gereken pek çok öğrencinin gerçek sıralamanın çok daha altında yer aldığı, yabancı dil testindeki standart sapma, standart ortalama ve standart puanlar değiştiğinden, öğrencilerin toplam ağırlıklı standart puanları da değişmiş olacağından ve ayrıca en büyük Toplam Ağırlıklı Standart Puan (TASP) ve en küçük Toplam Ağırlıklı Standart Puanda (TASP) standart sapmaya bağlı olarak değişeceğinden Seviye Belirleme Sınavı puanlarının kesin olarak değişeceği, bu nedenle sınav sonuçlarının tüm öğrenciler bakımından yeniden değerlendirilmesi gerektiği ileri sürülerek iptali ve yürütmenin durdurulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ: Hatalı değerlendirildiği tespit edilen 718 adayın yabancı dil testlerinin sınav sonuçlarının açıklandığı gün ilgili mevzuata uygun olarak yeniden değerlendirildiği, tüm sınav kağıtlarının yeniden değerlendirilmesi gerektiği kabul edilse bile, yabancı dil testlerinde standart sapmada oluşan kaymanın 0,003 (binde üç) düzeyinde olduğu, bu yeni hesaplanan standart sapma esas alınarak yapılacak hesaplama sonucunda 4,8 olan test ortalamasında değişim olmadığı, yerleştirmede esas olanın ortaöğretime yerleştirme puanı olduğu, yapılacak yeni bir değerlendirme sonucunda standart sapmadaki binde 3'lük değişimin ortaöğretime yerleştirme puanındaki etkisinin 0,0001 (onbinde bir) düzeyinde olduğu ve söz

ESAS NO : 2013/679

konusu değişimin öğrenci yerleştirmedeki etkisinin yok denecek kadar az olduğu, aynı puanı almış öğrencilerin olmasının yerleştirmede öğrencinin mağduriyetine sebep olması sonucunu doğurmayacağı, yeniden yapılan hesaplamanın mevcut sıralamaları ve yapılacak yerleştirme işlemlerini etkileyecek şekilde değişikliğe sebep olmayacağı halde yeniden yapılacak değerlendirmenin esasen bir milyondan fazla öğrencinin mağdur edilmesi sonucunu doğurabileceğinden davanın hakkaniyete aykırı olduğu ve reddedilmesi gerektiği savunulmaktadır.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren 18. İdare Mahkemesi'nce dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü:

Dava; davacı tarafından, İlköğretim 8.sınıf öğrencilerine yönelik Milli Eğitim Bakanlığınca 08.06.2013 tarihinde gerçekleştirilen ve 12.07.2013 tarihinde açıklanan Seviye Belirleme Sınavı(SBS) sonuçlarının, sınav sonuçlarının tüm öğrenciler bakımından yeniden değerlendirilmesi gerektiği ileri sürülerek iptali istemiyle açılmıştır.

Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinde, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ve özel İlköğretim Kurumlarının kuruluş, görev ve işleyişi ile ilgili yöntem ve ilkeler düzenlenmiş, bu bağlamda seviye belirleme sınavının tanımına ve ne zaman yapılacağına ilişkin düzenlemelere yer verilerek, seviye belirleme sınavı; Ortaokul ve imam- hatip ortaokullarının son sınıfında Görsel Sanatlar, Teknoloji ve Tasarım, Müzik ve Beden Eğitimi dersleri dışındaki zorunlu derslerin eğitim ve öğretim programlarından merkezi olarak yapılan sınav olarak tanımlanmıştır.

Merkezi Sistemle Öğrenci Alan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ortaöğretim kurumlarına öğrenci yerleştirme işlemleri ile ilgili usul ve esasları düzenlemek amacıyla, 24/01/2011 tarihli ve 3 sayılı Talim Terbiye Kurulu kararı ile hazırlanan ve Tebliğler Dergisinin Şubat 2011/2641 sayısında yayınlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Merkezi Sistemle Öğrenci Alan Ortaöğretim Kurumlarına Öğrenci Yerleştirme Yönergesi'nin "Sınav sonuçlarının hesaplanması" başlıklı 8.maddesinde; "(1) Seviye belirleme sınavına katılacak olan adayların puanı, aşağıdaki işlem basamaklarına göre tek bir puan türünde hesaplanır;

a) Her adayın cevap kağıdı, 2 (iki) adet optik okuyucu tarafından çift kontrol sistemiyle okutulur.

b) Seviye belirleme sınavı yapılacak derslere ait testlerin her biri için doğru ve yanlış cevap sayıları belirlenir.

c) Her test için yanlış cevap sayısının üçte biri, doğru cevap sayısından çıkarılarak geçerli cevaplara karşılık gelen ham puanlar bulunur. Böylece her aday için beş ayrı ham puan hesaplanır.

ç) Tüm adayların ham puanları toplamı, sınava giren öğrenci sayısına bölünerek her bir testin ortalaması bulunur.

ESAS NO : 2013/679

d) Ham puanlar, test ortalamaları ile sınava giren öğrenci sayısı kullanılarak her testin standart sapması hesaplanır.

e) Adayın her bir teste ait standart puanı; o teste ait ortalama ve standart sapma kullanılarak tüm adayların ham puanlarının ortalamasını 50'ye, standart sapmasını 10'a getiren bir dönüştürme işlemi sonunda elde edilir.

f) Her test için hesaplanan standart puanlar, Türkçe ve matematik dersleri için dört, fen bilimleri ve sosyal bilimler için üç, yabancı dil için iki katsayısı ile çarpılarak her bir testin ağırlıklı standart puanı bulunur.

g) Yabancı dil testinden muaf olan işitme özürlü öğrencilerin yabancı dil ağırlıklı standart puanı; bu öğrencilerin yabancı dil testi dışındaki diğer testlerin ağırlıklı standart puan toplamının, bu testlerden alınabilecek en yüksek ağırlıklı standart puan toplamına bölümünün, yabancı dil testinden alınabilecek en yüksek ağırlıklı standart puanla çarpılması ile elde edilir.

ğ) Testlerin ağırlıklı standart puanları toplanarak, Toplam Ağırlıklı Standart Puan (TASP) bulunur.

h) Hesaplanan toplam ağırlıklı standart puan, kendi içinde en küçüğü 100 ve en büyüğü 700 olan bir puan dağılımına dönüştürülür.

(2) Kopya taraması sonucu bazı testleri iptal edilen ve TASP'ı, en küçük TASP'ın altında olan öğrencilerin, SBS puanları 100 puan olarak kabul edilir." denildikten sonra aynı yönergenin, "Ortaöğretime yerleştirme" başlıklı 9. maddesinin 1 .fıkrasında; "Ortaöğretime yerleştirme, öğrencilerin tercih başvuruları, ortaöğretime yerleştirme puanı ve puan üstünlüğü esasına dayalı olarak önceden belirlenmiş kontenjanlara göre Genel Müdürlük tarafından yapılır. Ortaöğretime yerleştirme puanlarının eşit olması halinde seviye belirleme sınavı puanı, eşitliğin devam etmesi halinde 8 inci sınıf yıl sonu başarı puanı, eşitliğin devam etmesi halinde 7 nci sınıf yıl sonu başarı puanı, yine eşitliğin devam etmesi halinde 6'ncı sınıf yıl sonu başarı puanı yüksek olan öğrenciye öncelik verilir. Bunların da eşit olması halinde tercih önceliği dikkate alınır." kuralına yer verilmiş, aynı maddenin 8. fıkrasında; yerleştirme işlemlerine ilişkin hususların kılavuzda belirtileceği öngörülmüştür.

2013 yılı Ortaöğretim Kurumlarına Geçiş Sistemi-Seviye Belirleme Sınavı Başvuru Kılavuzu'nun "Sınavın değerlendirilmesi" başlıklı 12. maddesinde ise Milli Eğitim Bakanlığı Merkezi Sistemle Öğrenci Alan Ortaöğretim Kurumlarına Öğrenci Yerleştirme Yönergesi'nin Sınav sonuçlarının hesaplanması başlıklı 8.maddesinde yer alan hükümler paralelinde düzenlemelere yer verilmiş ve ağırlıklı standart puan hesaplanırken esas alınacak ağırlık katsayıları kılavuzun Tablo-2 kısmında gösterilmiş, buna göre Türkçe testi 4, Matematik testi4, Fen ve Teknoloji testi3, Sosyal Bilgiler testi 3, Yabancı Dil testi 2 olmak üzere ağırlıklı standart puan katsayıları belirlenmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; Ortaöğretime Yerleştirme Sistemi çerçevesinde, 8. sınıf öğrencilerinin katıldığı Seviye Belirleme Sınavının, Milli Eğitim Bakanlığı'nca 08 Haziran 2013 tarihinde gerçekleştirildiği, sınav sonuçlarının 12 Temmuz 2013 tarihinde açıklandığı, aynı gün söz konusu sınavda Almanca ve Fransızca testlerini cevaplayan 718

ESAS NO : 2013/679

adayın yabancı dil testlerine ilişkin değerlendirmede yanlışlık yapıldığının tespit edilmesi nedeniyle Almanca ve Fransızca testlerinden sınava giren adayların yeniden değerlendirilmesinin yapıldığı ve söz konusu testlere ilişkin yeni puanların saat 17:00'da açıklandığı, davacı tarafından, 718 adayın sınav sonuçlarının ve cevap anahtarının değil, sınava giren tüm adayların tamamının sınav sonuçlarının ve cevap anahtarının yeniden değerlendirilmesi gerektiği, her bir öğrencinin sınavdaki doğruları ve yanlışları, test ortalamaları, standart sapmaları ve dolayısıyla diğer tüm öğrencilerin puanını, Türkiye geneli başarı sıralamasını etkilediği, SBS sonuçlarının nasıl hesaplanacağının Milli Eğitim Bakanlığı Merkezi Sistemle Öğrenci Alan Ortaöğretim Kurumlarına Öğrenci Yerleştirme Yönergesinin 8.maddesi ve Ortaöğretim Kurumlarına Geçiş Sistemi Seviye Belirleme Sınavı Başvuru Kılavuzunun 12.maddesinde açıkça düzenlendiği, davalı idarece sınav sonuçlarının bu yönerge ve ilgili mevzuatın hükümleri yok sayılarak hukuka aykırı olarak hesaplandığı, sınava giren tüm öğrencilerin puanları, değişen test ortalaması, değişen test standart sapması kullanılarak yeniden hesaplanmadığından ve yeni Toplam Ağırlıklı Standart Puanlar hesaplanmadığından, aynı başarı sırasında ve puanında birden fazla öğrencinin bulunduğu, üst sıralarda olması gereken pek çok öğrencinin gerçek sıralamanın çok daha altında yer aldığı, yabancı dil testindeki standart sapma, standart ortalama ve standart puanlar değiştiğinden, öğrencilerin toplam ağırlıklı standart puanları da değişmiş olacağından ve ayrıca en büyük Toplam Ağırlıklı Standart Puan (TASP) ve en küçük Toplam Ağırlıklı Standart Puan da (TASP) standart sapmaya bağlı olarak değişeceğinden Seviye Belirleme Sınavı puanlarının kesin olarak değişmesi gerektiği ileri sürülerek Milli Eğitim Bakanlığınca 08.06.2013 tarihinde gerçekleştirilen Seviye Belirleme Sınavı sonuçlarının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

2013 Ortaöğretim Kurumlarına Geçiş Sistemi Seviye Belirleme Sınavı, tüm ülke çapında yapılan ve özel okul ile Devlet okullarının öğrencilerinin seviyelerini anayasal eşitlik çatısı altında eşit uygulamayla ölçmeyi amaçlayan bir sınavdır. Bu sınava ilişkin düzenlemeler ve uygulanacak tüm kurallar yönetmelik, yönerge ve kılavuz ile belirlenmiştir. Sınavın amacına uygun bir şekilde yapılarak sınav sonuçlarının yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri çerçevesinde doğru hesaplanması ve yerleştirme işlemlerinin buna göre gerçekleştirilmesi idarenin sorumluluğu altındadır. Söz konusu sınava katılan 1.112.604 öğrenci dikkate alındığında, sınav sonuçlarının değerlendirilmesinde gözardı edilen bir kuralın veya hesaplamada yapılacak en küçük bir hatanın bir çok öğrencinin hakkını etkileyebilecek potansiyele sahip olduğunun kabulü gerekmektedir.

Olayda; Seviye Belirleme Sınavının 08 Haziran 2013 tarihinde gerçekleştirildiği, sınav sonuçlarının 12 Temmuz 2013 tarihinde açıklandığı, aynı gün söz konusu sınavda Almanca ve Fransızca testlerini cevaplayan 718 adayın yabancı dil testlerine ilişkin değerlendirmede yanlışlık yapıldığının tespit edilmesi nedeniyle Almanca ve Fransızca testlerinden sınava giren adayların yeniden değerlendirilmesinin yapıldığı vebu testlere ilişkin yeni puanların saat 17:00'da açıklandığı, ancak her bir öğrencinin sınavdaki doğruları ve yanlışlarının her aday

ESAS NO : 2013/679

için belirlenen ham puanları belirlediği, tüm adayların ham puanları toplamının, sınava giren öğrenci sayısına bölünerek her bir testin ortalamasının bulunduğu, ham puanların, test ortalamaları ile sınava giren öğrenci sayısı kullanılarak her testin standart sapmasının hesaplandığı, adayın her bir teste ait standart puanının; o teste ait ortalama ve standart sapma kullanılarak tüm adayların ham puanlarının ortalamasını 50'ye, standart sapmasını 10'a getiren bir dönüştürme işlemi sonunda elde edildiği, her test için hesaplanan standart puanların, Türkçe ve Matematik dersleri için dört, Fen Bilimleri ve Sosyal Bilimler için üç, Yabancı Dil için iki katsayısı ile çarpılarak her bir testin ağırlıklı standart puanının bulunduğu, testlerin ağırlıklı standart puanlarının da toplanarak, Toplam Ağırlıklı Standart Puan'ın (TASP) bulunduğu, hesaplanan toplam ağırlıklı standart puanın, kendi içinde en küçüğü 100 ve en büyüğü 700 olan bir puan dağılımına dönüştürüldüğü ve sonuç olarak test ortalamaları ile standart sapmalarının diğer tüm öğrencilerin puanını ve Türkiye geneli başarı sıralamasını, dolayısıyla yerleştirme işlemlerini etkilediği anlaşıldığından, yalnızca Almanca ve Fransızca testlerini yanıtlayan 718 adayın sınav sonuçlarının ve cevap anahtarının değil, sınava giren tüm adayların tamamının sınav sonuçlarının ve cevap anahtarlarının yeniden değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Davalı idare tarafından her ne kadar; hatalı değerlendirildiği tespit edilen 718 adayın yabancı dil testlerinin sınav sonuçlarının açıklandığı gün ilgili mevzuata uygun olarak yeniden değerlendirildiği, tüm sınav kağıtlarının yeniden değerlendirilmesi gerektiği kabul edilse bile, yabancı dil testlerinde standart sapmada oluşan kaymanın 0,003 (binde üç) düzeyinde olduğu, bu yeni hesaplanan standart sapma esas alınarak yapılacak hesaplama sonucunda 4,8 olan test ortalamasında değişime sebep vermeyeceği, yerleştirmede esas olanın ortaöğretime yerleştirme puanı olduğu, yapılacak yeni bir değerlendirme sonucunda standart sapmadaki binde 3'lük değişimin ortaöğretime yerleştirme puanındaki etkisinin 0,0001 (onbinde bir) düzeyinde olduğu ve söz konusu değişimin öğrenci yerleştirmedeki etkisinin yok denecek kadar az olduğu savunulmuş ise de, muhtemel değişimin öğrenci yerleştirmesindeki etkisinin, puanların yeniden hesap edilerek yerleştirmenin buna göre yapılması ile ortaya çıkacağı açık olduğundan anılan iddiaya itibar edilmemiştir.

Kaldı ki; davalı idarenin iddia ettiği gibi, söz konusu değişimin öğrenci yerleştirmedeki etkisinin yok denecek kadar az olması hali dahi hukuken kabul edilebilir bir durum olmadığı cihetle dava konusu işlemi hukuka uygun hale getirmeyecektir.

Bu durumda; 08 Haziran 2013 tarihinde yapılan Seviye Belirleme Sınavı sonuçlarının, Milli Eğitim Bakanlığı Merkezi Sistemle Öğrenci Alan Ortaöğretim Kurumlarına Öğrenci Yerleştirme Yönergesi ve 2013 yılı Ortaöğretim Kurumlarına Geçiş Sistemi-Seviye Belirleme Sınavı Başvuru Kılavuzu'nun sınav sonuçlarının değerlendirilmesine ilişkin hükümlerine uygun olarak hesaplanmadığı anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

Öte yandan, 08 Haziran 2013 tarihinde yapılan ve sonuçları doğru hesaplanmayan

ESAS NO : 2013/679

Seviye Belirleme Sınavına katılan 1.112.604 öğrenci için dava konusu işlemin uygulanması halinde telafisi güç ve imkansız zararların oluşabileceği tartışmasızdır. Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin; uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden 2577 Sayılı Kanunun 27.maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde Bölge İdare Mahkemesi'ne itiraz yolu açık olmak üzere, 10/01/2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Başkan GÜRBÜZ UÇAR 32901

Üye

SEÇKİN TOYDEMİR 103790

Üye

MESUT GÜRLEVİK 102091