Selçuk Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Beslenme Eğitimi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Nazan Aktaş tarafından yapılan ''Seviye Belirleme Sınavı'nın 8. sınıf öğrencilerinin beslenme durumuna etkisi'' konulu araştırması, sınava hazırlanan 8. sınıf öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının incelenmesini amaçlıyor.

Her yıl Türkiye'de milyonlarca genci ve ailesini etkileyen sınavların en önemli stres kaynaklarından biri olduğu ileri sürülen araştırmada, büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu, çeşitli alışkanlıkların kazanıldığı ergenlik döneminin SBS ile aynı yaşam sürecine denk geldiği belirtildi.

Ergenlik döneminde edinilen beslenme alışkanlıklarının, sadece bu dönemde değil, yaşamın ileriki dönemlerinde de sağlık üzerinde etkili olacağından büyük önem taşıdığı vurgulandı.

''Kahve içtiğimde uykum gelmiyor''

Öğrencilere sorulan sorulara ve verdikleri cevaplara da yer verilen araştırmada, ''Yiyecek ve içecek tüketimi ve beslenme alışkanlıklarınız SBS'den etkilendi mi?'' sorusuna, öğrenciler ''Sınava hazırlanmak beslenme durumumu etkiledi. Genelde insanın test çözerken bir şeyler canı istiyor. Genelde tatlı yemek istiyorum'', ''Çay, kahve tüketimim arttı. Geçen sene çok fazla tatlı yemiyordum, bu sene çikolata türü yiyecekleri artırdım'', ''Çok yiyorum. Test çözerken canım çok tatlı şeyler istiyor'' şeklinde yanıtladı.

Öğrenciler, ders çalışırken daha çok ''üzüm, fındık, çikolata, cips, gazoz, kola, kahve'' tükettiklerini belirtirken, ''Akşamları sadece daha çok ders çalışacağımda kahve içiyorum'', ''Ders çalışırken 3-4 çay bardağı kahve içiyorum. Uykumu getirmiyor'', ''Kahve içerim, onu içtiğimde ders çalışmam daha verimli oluyor, uykum gelmiyor'', ''Uykumu açmak için genelde kahve ve çay içerim'' değerlendirmelerinde bulundu.

Araştırmaya göre, öğrenciler dershaneye devam ettikleri günlerde ise ''simit, cips, tost, çikolata, dürüm döner, kek'' tükettiklerin ifade etti.

''Dershanede arkadaşlarıyla cips, kola gibi şeyler aldıklarını'' belirten öğrencilerin, ''Aç olursam simit yerim. Arkadaşlarla çikolata alırız'', ''Bunları yeyince doğru beslenmiş olmuyorum ama mecburiyetten alıyorum'' cevaplarını verdikleri, bunun da öğrencilerin dershaneye gittikleri günlerde hızlı hazır yiyecekler tükettiklerinin belirlendiği kaydedildi.

''Hastalanmamak için meyve yiyorlar''

Sınava hazırlanırken hastalanmamak için neler yaptıklarının sorulduğu öğrenciler, düzenli olarak meyve yediklerini belirtti.

Başarılarını arttırmak için tükettikleri besinlere ilişkin bilgi veren öğrenciler, ''Şeker, çikolata, meyve, kuru yemiş gibi yiyecekler zihni açar diye bu tür yiyecekler tüketiyorum. İçecek olarak ballı süt içerim'', ''Genelde süt içiyorum'', ''Çok tatlı şeyler, reçel, bal, gofret gibi. Etkisi oluyordur herhalde'' şeklinde açıklamada bulundu.

Araştırmada, SBS'ye hazırlanan öğrencilerin yiyecek ve içecek tüketimlerinde stresten dolayı değişiklikler olduğunun anlaşıldığı ifade edilerek, sınava hazırlanma sürecinin öğrencilerin yiyecek ve içecek tüketimini, beslenme alışkanlıklarını, iştahını etkilediği belirtildi.

Ders çalışırken öğrencilerin uykularını açmak için kahve ve çay tükettiklerinin ifade edildiği araştırmada şu değerlendirmede bulunuldu:

''Bulgular sonucunda, öğrencilerin abur, cubur türü yiyecekleri tercih ettikleri, dershaneye devam ettikleri günlerde dışarıda hızlı hazır yiyecekler tüketme eğiliminde oldukları belirlenmiştir. Öğrenciler, hastalanmamak ve başarıların artırmak dışındaki diğer soruların hiç birinde meyve tüketiminden bahsetmemişlerdir. Sınava hazırlanma sürecinin öğrencilerde kahve tüketme alışkanlığına neden olduğu söylenebilir.''

Öneriler

Araştırmada, öğrencilere, ailelerine ve öğretmenlere yönelik bazı öneriler de yapıldı.

Beslenme konusunda bilinçlendirme toplantılarının düzenlenebileceği ifade edilerek, beslenme alışkanlığının sadece içinde bulundukları dönem için değil, ileriki dönem için de önemli olduğunun öğrencilere hatırlatılması yönünde eğitimlerin verilebileceği kaydedildi.

Araştırmada, şunlar da önerildi:

''Dershanelerde öğrencilerin geçirdikleri süre içerisinde besin değeri düşük yiyeceklerle beslenmelerinin önüne geçilmesine yönelik çalışmalarda kurumlar arası işbirliğine özen gösterilmelidir. Dershane ve okul kantinlerinde güvenli gıdaların, süt ve meyve gibi sağlıklı beslenme önerileri arasında yer alan ve günlük tüketilmesi gereken besinlerin de satılması ile ilgili politikalar geliştirilebilir.''

 Sabah