Yapılan değişiklikle Anayasa Mahkemesi ve HSYK yeniden yapılandırılırken, pakette kadına pozitif ayrımcılıktan kişisel verilerin korunmasına, seyahat hürriyetinden memura toplu sözleşme hakkına ve grev yasaklarının kaldırılmasına, askere sivil mahkeme yolunu açan düzenlemeden Yüksek Askeri Şura(YAŞ) kararlarının yargıya açılmasına kadar birçok alanda köklü değişiklikler yapılıyor. Temmuz ayının ilk haftasında referanduma sunulması beklenen Anayasa değişiklik paketinde halk, şu maddeleri oylayacak:

KADINA POZİTİF AYRIMCILIK

1. MADDE: Anayasa'nın 10. maddesinde yer alan pozitif ayrımcılığı içeriyor. Buna göre maddeye "Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz." cümlesi ile "Çocuklar, yaşlılar ve engelliler gibi özel surette korunması gerekenler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılamaz." fıkrası ekleniyor.

KİŞİSEL BİLGLİER

2. MADDE: Madde, kişisel verilerin korunmasını içeriyor. Buna göre, Anayasasının 20. maddesine Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahip olacak. Bu hak; kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirilme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebilir. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenecek.

SEYAHAT HÜRRİYET

3. MADDE: Öngörülen değişiklik, vatandaşların yurtdışı seyahatlerini içeriyor. Buna göre, Anayasanın 23. maddesinin 3. fıkrası şöyle değiştirildi. Buna göre, vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti, ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hâkim kararına bağlı olarak sınırlanabilecek.

ÇOCUKLAR ÖZEL KORUMA ALTINA ALINIYOR

4. MADDE: Anayasanın 41. maddesinde Ailenin korunması ve çocuk haklarını ele alıyor. Maddeye, "Her çocuk, yeterli himaye ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir.

Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır." hükmü ekleniyor.

SENDİKAL HAKLAR GENİŞLİYOR

5. MADDE: Anayasanın 51. maddesinin 4. fıkrası, aynı zamanda aynı iş kolunda birden fazla sendikaya üye olunamayacağını hükmü getiriyor. Yapılan değişiklikle, Uluslararası Çalışma Teşkilatının (ILO) Sendika Özgürlüğüne ve Örgütlenme Hakkının Korunmasına İlişkin 87. Sayılı Sözleşmesine aykırı olduğu gerekçesiyle söz konusu fıkrası yürürlükten kaldırılıyor.

MEMURA TOPLU SÖZLEŞME GELİYOR

6. MADDE: Teklifin 6.maddesiyle memurlara sözleşme hakkı getiriyor. Buna göre, Anayasanın 53. maddesinin mevcut düzenlemesinde, memur ve diğer kamu görevlilerinin sadece toplu görüşme hakkı tanıyor. Maddeye eklenen yeni hükümlerle, memur ve diğer kamu görevlilerine toplu sözleşme yapma hakkı getiriliyor.

GREV VE LOKAVAT HAKKI

7. MADDE: Grev ve lokavt hakkına sınırlamalar getiren, Anayasanın 54. maddesinin üçüncü ve yedinci fıkraları yürürlükten kaldırılıyor. Böylece sendikal haklar ile grev ve lokavt hakkının kullanılabilmesi bakımından, ileri bir adım atılmış oluyor.

8. MADDE: Siyasi partilerin kapatılmasını öngören bu madde, yeterli çoğunluk sağlanamadığı için paketten düştü.

KAMU DENETÇİLİĞİ

9. MADDE: Kamu denetçiliği (ombudsman) kurumu oluşturuluyor.

MİLLETVEKİLLİĞİ DÜŞMEYECEK

10. MADDE: Milletvekilliğinin düşürülmesi uygulamasını kaldırıyor.

TBMM BAŞKANLIK DİVANI

11. MADDE: Anayasanın 94. maddesinin 3. fıkrasında değişiklik yapılmasını öngörüyor. Buna göre, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanı seçimlerinin her yasama döneminde iki kez yapılması ve ilk seçilenlerin görev süresinin iki yıl olması, ikinci devre için seçilenlerin görev süresinin ise o yasama döneminin sonuna kadar devam etmesi öngörülüyor.

YAŞ KARARLARI YARGIYA AÇILIYOR

12. MADDE: Anayasanın 125. maddesinde değişiklik yapılarak, Yüksek Askeri Şurası(YAŞ)'nın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç, her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolunun açılması öngörülüyor. Ayrıca yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olacak, hiçbir surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamayacak.

TOPLU SÖZLEŞME HAKKI

13. MADDE: Anayasanın 53. maddesinde yapılan değişiklikle, memur ve diğer kamu görevlilerine toplu sözleşme yapma hakkı veriliyor. Anayasanın 128 inci maddesinde ise, memur ve diğer kamu görevlilerinin nitelik, atanma, aylık, ödenek gibi özlük haklarının kanunla düzenleneceği hükmü yer almaktadır. 53 üncü maddede yapılan değişikliğe paralel olarak, memur ve diğer kamu görevlilerinin malî ve sosyal haklarına ilişkin toplu sözleşme hükümlerinin saklı olduğu hükme bağlanıyor.
zaman