Ramazan ayının yaklaşmasıyla kumanya ve erzak kolileri de piyasaya çıkmaya başladı. Zincir marketler, farklı büyüklükte ve farklı sayıda ürün içeren kolileri satışa sundu. Gıda fiyatlarında yaşanan yükseliş, Ramazan kolilerine de yansıdı. Bu yıl en küçük Ramazan kolisindeki fiyata artışı, yıllık yüzde 131 oldu. Geçen yıl en küçük 'klasik' Ramazan kolisinin fiyatı 99,90 liradan satılırken, bu yıl 229,90 liradan satışa sunuldu. Yine geçen yıl en büyük 'lüks' Ramazan kolisinin fiyatı 289,90 lira iken, bu yıl yüzde 89,6 artış ile 549,90 liradan satışa sunuldu. Diğer yandan bu yıl bazı zincir marketler Ramazan kolisini düzenlerken, içine koydukları ürünleri sayısını da azalttılar. Kolilerde geçen yıl ortalama 33 ürün yer alırken, bu yıl ürün sayısı ortalama 30'a indi. Kolilerdeki ürün sayısının azaltılması, fiyata da yansıyor. -Kolinin içinde bulunan temel gıda ürünleri salça, tuz, ayçiçeği yağı, un, kuru fasulye, çay, reçel, hazır çorba, küp şeker, makarna ve gazlı içecek olarak sıralanıyor.

"Koliler talebe göre şekilleniyor"

Deprem çalışmaları nedeniyle Ramazan telaşının henüz başlamadığına dikkat çeken İstanbul Gıda Toptancı Tüccarları Derneği (İGDOT) Mustafa Karlı, fiyatların son birkaç aydır aşağı yukarı fiyatların aynı seviyede seyrettiğini söyledi. Kendisinin deprem bölgesinde olduğunu ve çok ciddi mağduriyetlerin yaşandığını belirten Karlı, "Gıda fiyatlarında çok fazla yükselme yok. Gıda ürünlerinin fiyatları üç beş ay öncesine göre daha uygun. Örneğin 18 litrelik bir ayçiçeği yağının fiyatı 640 liraydı, şu an 550 liradan satılıyor. Şu an 300 liranın altında bir koli yok. 300, 400 ve 500 lira gibi koli fiyatları mevcut. Bu koliler talebe göre şekilleniyor. Geçen seneye göre Ramazan kolileri biraz yüksek" dedi.

Deprem bazı ürünlerin fiyatını etkiledi

Ramazan kolisinde önemli yer bulan pirinçte gümrük vergilerinin sıfırlanmasıyla fiyat artışının önüne geçtiğine vurgu yapan Reis, iri tanelerde fiyatın düşmediğini ama orta tanelilerde fiyatın gerilediğini bildirdi. Yurt dışında getirilen pirinçlerin 13 lira ile 19 lira arasında değişen kırk pirinç fiyatına satıldığını aktaran Reis, "Kırımızı mercimek ağırlıklı deprem bölgesinde bulunuyor ve kısa süreli bir lojistikte gecikme oldu. Ardından fiyatta da küçük bir yükselme oldu. Yine nohut ve fasulyede de biraz fiyat artışı söz konusu. Bugün fasulyenin natürel fiyatı 27,5 lira bandında bulunuyor. Deprem yardımlardan dolayı bakliyatta çok sirkülasyon oldu" ifadesini kullandı.

Deprem bölgesinde insani boyutu ve ekonomik boyutunun olduğuna dikkat çeken Reis, tarımın ve tarıma dayalı sanayinin en çok olduğu o bölgede tekrar üretimin canlanması gerektiğini vurguladı. Reis, bölgeden büyükşehirlere göç edildiğini ve bu insanları tekrar geriye çevirmenin çok zor olduğunu söyledi.

"Kendiniz tüketmediğiniz ürünü koliye koymayın"

Genelde her geçen yıl kumanya yapımı ve satışların azaldığına dikkat çeken Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis, bunun nedeninin insanların aldığı ürünlerden şikayetçi olmasından kaynaklandığını belirtti. Reis, iş adamları ve hayırseverlerin daha çok çek ya da para vererek çalışanlarına yardım yaptığını belirtti. Depremden sonrası eşi görülmemiş bir yardımlaşma yaşandığına dikkat çeken Reis, kendilerinin de bölgedeki mobil mutfaklara ürün gönderdiklerini anlattı. Konteynerlere geçişle birlikte kumanya talebinin de artacağını vurgulayan Reis, "Deprem bölgesine kuru bakliyatı, yağı ve makarnası gönderiliyor. Yardım yapacaklara tavsiyemiz, evinizde tükettiğiniz ürünleri kolilerde bulundurun. Çünkü Ramazan kumanyasında genelde pişmeyen ürünler ve tarihi geçmiş ürünler yer alabiliyor. Eskiden Ramazan'da yardımlaşmanın özelliği kumanyanın direkt mutfağa gitmesiydi. Ama şimdi hediye çeki veriyor ve farklı ihtiyaçlar gideriliyor" dedi.

Mehmet Hanifi GÜLEL/Ekonomim