OHAL Komisyonu'ndan konuyla ilgili yapılan açıklama şu şekilde

15 Temmuz 2016 tarihinde FETÖ / PDY tarafından gerçekleştirilen darbe girişiminin ardından terör örgütünün tüm unsurlarının bertaraf edilmesi amacıyla ilan edilen 'olağanüstü hal' kapsamında yayımlanan kanun hükmünde kararnameler ile 125 bin 678'i kamu görevinden çıkarma (3 bin 213 rütbe alma, 2 bin 761 kurum ve kuruluş kapatma ve 270 yurtdışı öğrencilikle ilişiği kesilme) olmak üzere toplam 131 bin 922 tedbir işlemi uygulanmıştır.

OHAL kapsamında KHK'lar ile tesis edilen işlemler hakkındaki başvuruları değerlendirip karara bağlamak üzere kurulan Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu 22 Mayıs 2017'de göreve başlamıştır.

Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından etkili iç hukuk yolu olarak kabul edilen OHAL Komisyonu, 17 Temmuz 2017'de ilk başvuruları almaya başlamıştır. Komisyon tarafından elektronik ortamda 7/24 esaslı başvuru alma işlemi gerçekleştirilmiş olup 20'den fazla kurum ve kuruluştan temin edilen yaklaşık 500 bin evrakın tasnif, kayıt ve arşivleme işlemi oluşturulan özel bir bilgi işlem altyapısı sayesinde tamamlanmıştır. Bilişim sistemi altyapısının, veri analiz sisteminin tamamlanması ve 65'i raportör olmak üzere istihdam edilen toplam 205 personeliyle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde 22 Aralık 2017'de başvuru dosyaları hakkında karar verme sürecine başlanmıştır.

OHAL Komisyonu, 7075 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında her bir başvuru dosyasını detaylı ele alarak gerekçeli karar vermiştir. Komisyon incelemesini terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı yönünden yapmıştır. Yargı mercileri tarafından haklarında adli soruşturma ve kovuşturma yapılan başvurucular bakımından örgüt üyeliği veya örgüte yardım etme vb. suçları yönünden ceza hukuku kapsamında yargılama yürütülmüştür. Komisyon tarafından yapılan inceleme ise öncelikle idari bir inceleme olmuştur. Bu bağlamda başvurucuların örgüt üyeliği ve mensubiyetinin yanında örgütle iltisak ve irtibatının olup olmadığı değerlendirilmiştir. Bu kapsamda kamu görevinden çıkarmada; adli suç veya disiplin suçu işlenmesi karşılığında uygulanan yaptırımlardan farklı olarak terör örgütleriyle bağının kurulması yeterli olmuştur. Bu değerlendirme, cezai sorumluluğunun bulunup bulunmadığından bağımsız olarak sadece kamu görevinde kalmanın uygun olup olmadığı yönünden yapılmıştır.

Komisyonca başvurular tekemmül eden dosyalar üzerinden incelenmiştir. Öncelikle kişinin başvuru dilekçesindeki beyanlardan yola çıkılmış, kurum ihraç sebepleri ile birlikte tespit edilen veriler titizlikle değerlendirilmiştir. İlgili kurumlardan temin edilen bilgi, belge ve tespitler detaylıca incelenmiş olup yargı mercileri tarafından verilen kararları UYAP sistemi üzerinde takip eden Komisyon, haklarında takipsizlik veya beraat kararı verilen kişilerin dosyalarını öncelikle ele almıştır. Komisyon tarafından yapılan değerlendirmedeki temel yaklaşım; terör örgütünün emir ve talimatına göre hareket edilip edilmediğinin tespitine yönelik olmuştur. Başvurulara ilişkin 20'den fazla kurumdan temin edilen bilgiler, 116 kriter başlığı altında analiz ve sorgulama yapılarak incelenmiş olup, çalışma usul ve esasları kapsamında değerlendirilerek karara bağlanmıştır.

Komisyon inceleme ve değerlendirme kriter bilgileri arasında özetle; adli soruşturma ve kovuşturma dosyalarındaki tespit ve bilgiler, ceza yargılamaları sonucunda mahkumiyet bilgisi, örgüt içi iletişim programı bylock, eagle vb. kullanıcılığı bilgisi, FETÖ/PDY ile iltisaklı Bank Asya'ya destek amaçlı hesap açma ve para yatırma bilgisi, iltisaklı sendika, dernek, vakıf ve federasyon üyelik, yöneticilik bilgisi, iltisaklı kuruluşlardaki çalışma kayıtlarına dair bilgiler, müzahir kuruluşlara yapılan mali destek, şüpheli para transferleri ve diğer mali bilgiler vb. yer almıştır.

Tüm başvurular karara bağlandı

12 Ocak 2023 tarihi itibariyle Komisyona yapılan başvuru sayısı 127 bin 292'dir. 22 Aralık 2017 tarihinden itibaren karar verme sürecine başlamış olan Komisyon tarafından 12 Ocak 2023 tarihi itibariyle verilen karar sayısı (17 bin 960 kabul, 109 bin 332 ret olmak üzere) toplam 127 bin 292'dir. Kabul kararlarından 72'si kapatılan (dernek, vakıf, öğrenci yurdu, televizyon kanalı, gazete) kuruluşların açılmasına ilişkindir.

Buna göre, Komisyon görev süresi içerisinde başvuruların tamamı hakkında karar vermiştir. Başvurusu kabul edilen kişilerin atama işlemi, ilgisine göre en son görev yapılan kurum ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından yapılmıştır. Haklarında kabul kararı verilen kişiler, kamu görevinden çıkarıldığı tarihten iade tarihine kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal haklarını geri alabilmektedir.

Komisyon tarafından 109 bin 332 başvuru dosyasında, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı bulunduğu gerekçesiyle ret kararı verilmiştir. Ret kararlarının yüzde 95'inde adli soruşturma/kovuşturma bilgisi mevcuttur. Ağır ceza mahkemelerince hapis cezası verilenlerin oranı ise yüzde 55 olmuştur. Terör örgütlerine müzahir kuruluşlara yapılan mali destek ve para transfer bilgisi oranı yüzde 50, örgüt liderinin belirli tarihlerdeki talimatı sonrası Bank Asya'daki destek mahiyetindeki işlem yapanların oranı da yüzde 40 olarak belirtilmiştir. FETÖ'nün örgüt içi iletişim aracı "Bylock" programı kullanıcılığı ve mesaj içeriği tespiti yüzde 35 olarak gözlemlenirken emniyet teşkilatı içerisinde FETÖ/PDY mahrem yapılanmasına ilişkin örgüte bağlılık kodlama bilgisi tespit edilenlerin oranı yaklaşık yüzde 30 olmuştur. Kişilerin yüzde 26'sında terör örgütleriyle iltisakı ve irtibatı olduğu gerekçesiyle kapatılan sendika, dernek ve vakıflarda üyelik, yöneticilik bilgisi, yüzde 17'sinde darbe girişimi davalarında yargılanma bilgisi, yüzde 12'sinde FETÖ mensuplarının örgütsel amaçlı kullandıkları ankesör ve operasyonel GSM hattı kullanım bilgisi ve yüzde 5'inde ise güvenlik personelinin ve FETÖ mahrem yapılanmasındaki kişilerin örgütsel bağlılığının sağlanması yönünden mahrem sorumlu bilgisi tespit edilmiştir.Bunun yanı sıra Komisyonun verdiği kararlarda 'dernek, gazete veya okul' gerekçeleri tek başına ret sebebi görülmemiştir. Komisyon tarafından verilen ret kararıyla birlikte ilgili kişilere mahkeme yolu da açılmıştır.

Komisyon tarafından her bir dosya ayrı ele alınarak gerekçeli karar verilmiştir. Şahsilik ilkesi gereğince başvurucunun eşi veya aile bireyleri hakkında terör örgütü üyeliği, irtibatı, iltisakı bilgisi olup olmadığından bağımsız olarak yapılan inceleme neticesinde başvurucunun kendisinde herhangi bir irtibat tespit edilmediğinde başvuru dosyası hakkında kabul kararı verilmiştir. Bu bağlamda Komisyonun yaptığı inceleme sonucunda terör örgütüyle irtibatı nedeniyle ret kararı verilen eşinden bağımsız olarak bin 956 kişinin başvurusu kabul edilmiştir.

Başvurucular, Komisyon internet adresindeki "OHAL Komisyonu Başvuru Takip Sistemi" uygulaması üzerinden Komisyona yapılan başvuruların safahatı ve kararın sonucu ("Kabul" veya "Ret") hakkında bilgi edinmiştir. Komisyon kararları tebliğ edilmek üzere kişilerin en son görev yaptığı kurumlara teslim edilmekte olup, tebligat işlemi bu kurumlar tarafından yapılmıştır. Komisyon kararlarına karşı, kararın tebliğinden itibaren altmış gün içinde Hakimler ve Savcılar Kurulunca belirlenen Ankara idare mahkemeleri nezdinde ilgilinin en son görev yaptığı kurum veya kuruluş aleyhine iptal davası açılabilmektedir.

AYM ve AİHM'in etkili iç hukuk yolu olarak adres gösterdiği OHAL Komisyonu göreve başladığı günden bu yana yaptığı çalışmalar hakkında bilgi paylaşmak amacıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi ve Avrupa Parlamentosu'ndan üst düzey temsilciler olmak üzere birçok Avrupalı heyeti ağırlamıştır. Kuruluştan bugüne kadar çalışmalarında ve kararlarında şeffaflık ve bilgi paylaşımına açık faaliyet gösteren Komisyon medya temsilcileriyle de görüşmeler gerçekleştirmiştir.

Komisyon faaliyet raporu yayımlandı

OHAL Komisyonu, görev süresi içerisinde yaptığı çalışmaları, oluşturulan veri inceleme ve değerlendirme sistemi ile karar örneklerini faaliyet raporunda derledi. Türkçe ve İngilizce hazırlanan raporda Komisyonun çalışma sonuçlarına ilişkin bilgi verildi. FETÖ/PDY'nin başta askeriye ve emniyet olmak üzere kamu kurumları mahrem yapılanmasına dair hususlara yer verilen raporda, örgütün özel olarak yetiştirdiği mensuplarının devlete sızarak paralel bir yapılanma amacıyla faaliyetler yürüttüğü, bu kapsamda mensuplarını örgüt evlerinde KPSS, kurum ve akademik sınavlar için hazırladığı ve usulsüz yollarla ele geçirdiği sınav sorularını bu kişilerle paylaştığı ifade edildi. FETÖ'nün okul dernek, vakıf vb. kuruluşlardaki yapılanmasının da anlatıldığı raporda, örgütün asli unsuru müntesiplerin, ışık evleri, yurtlar, okullar, dershaneler olan hizmet birimlerinde yetiştirildiği, bu kuruluşların temel amacının eğitim değil, finansman kaynağı sağlamak ve örgüte müntesip yetiştirmek olduğu belirtildi.

Ayrıca raporda örgüte ait şirket, holding, banka, vakıf ve dernek faaliyetlerinde yapılan usulsüzlükler ve yardım adı altında vatandaşlardan elde edilen gelirlerin örgüte aktarıldığı bilgisine yer verildi. Bu kapsamda verilen çok sayıdaki karar örnekleri ve infografikler ile örgütün kamu kurumlarında ve sivil toplum kuruluşlarındaki yapılanmasına ilişkin detaylar ortaya konuldu. Komisyon tarafından PKK/KCK ve diğer terör örgütleriyle irtibatlı kişilere dair karar örnekleri de genel faaliyet raporuna dahil edildi. Komisyon raporunda kabul ve ret kararlarının örneklerine de yer verilirken faaliyet raporunun tamamına "www.ohalkomisyonu.tccb.gov.tr" internet adresinden erişim sağlanmaktadır.

Yasal düzenleme yapıldı

Tüm başvuru dosyaları hakkında karar veren Komisyonun görev süresi 22 Ocak 2023'te sona ermektedir. Komisyon kararlarına karşı mahkemelerde açılan davalara ilişkin iş ve işlemlerin yürütülmesi konusunda 7429 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi ile 7075 sayılı Kanuna eklenen "Komisyonun görev süresi sonrasına dair işlemler" başlıklı geçici 5 inci maddede gerekli düzenleme yapılmıştır. (memurlar.net)