Bu KHK'nin müfettiş, denetmen, denetçi, kontrolör, aktüer istihdamı başlıklı Ek 24 üncü maddesine göre; 1- Bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilatlanmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde öngörülmesi kaydıyla bakanlık, kurum ya da birim düzeyinde müfettiş, denetmen, denetçi, kontrolör, aktüer ile müfettiş yardımcısı, denetmen yardımcısı, denetçi yardımcısı, aktüer yardımcısı ve stajyer kontrolör istihdam edilebilir.

2- Bu madde kapsamında merkez teşkilatına ait kadro veya pozisyonlarda istihdam edilecekler hakkında, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun ek 41 inci maddesinin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkraları ile yabancı dil şartı hariç olmak üzere beşinci fıkrasında yer alan hükümler kıyasen uygulanır. Buna göre uzman yardımcılığı için gerekli olan dil şartı denetim elemanları için kaldırılmıştır.

3- Taşra teşkilatına ait kadro veya pozisyonlarda istihdam edilecekler hakkında, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun ek 41'inci maddesinin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkraları ile yabancı dil ve tez şartı hariç olmak ve yeterlik sınavı yazılı ve sözlü aşamalardan oluşmak üzere beşinci fıkrasında yer alan hükümler kıyasen uygulanır. Görüleceği üzere, taşra teşkilatında istihdam edilecek müfettiş yardımcısı, denetmen yardımcısı, denetçi yardımcısı, aktüer yardımcısı ve stajyer kontrolörler için önemli ayrıcalıklar getirilmiştir.

4- Milli Eğitim Bakanlığı'nın bu madde kapsamındaki yardımcılık kadrolarına, ayrıca yapılacak yarışma sınavında başarılı olmak kaydıyla, öğretmen olarak en az sekiz yıl hizmeti bulunanlar arasından da atama yapılabilir. Buna göre, sekiz yıllık hizmeti olan öğretmenler yapılacak yarışma sınavında başarılı olmak kaydıyla müfettiş yardımcısı, denetmen yardımcısı, denetçi yardımcısı, aktüer yardımcısı ve stajyer kontrolör olarak atanabileceklerdir. Ancak, öğretmenlerin milli eğitim uzman yardımcılığına atanmaları mümkün değildir.

5- İstihdam edilen yardımcı veya stajyerlerden verilen ilave süre içerisinde tezlerini sunmayan veya ikinci defa hazırladıkları tezleri de kabul edilmeyenler, ikinci sınavda da başarı gösteremeyen veya sınav hakkını kullanmayanlar, yardımcı veya stajyer unvanını kaybederler ve kuramlarında durumlarına uygun kadro veya pozisyonlara atanırlar.

6- İstihdam edileceklerin mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yarışma ve yeterlik sınavları, çalışma usul ve esasları, hizmetin gerektirmesi halinde birim veya görev yeri itibarıyla yer değiştirme esasları ile diğer hususlar Devlet Personel Başkanlığı'nın görüşü alınarak kuramlarınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Vergi denetim elamanları denetledikleri mükelleflerle iş yapamayacaklar

703 sayılı KHK ile 2531 sayılı Kanun'da önemli bir değişiklik yapılmıştır. Daha önce kamu görevinden ayrılanların hangi işleri yapamayacaklarını detaylı bir şekilde yazmıştık. Uygulamada bırakın ayrılan kamu görevlilerinin kurumlarına karşı iş yapma yasağını, mevcut çalışanların dahi danışmalık yaptıklarına şahit olunmaktadır. Uyanık müteşebbisler kamu kurumlarında çalışanlardan gözüne kestirdiklerini gayri resmi danışman olarak kullanmaktadırlar. Kimseyi zan altında bırakmak istemeyiz ama uygulamanın da bu yönde olduğunu sağır sultan dahi bilmektedir. Vergi konusunda uzman olan kamu görevlilerinin vergi alanında, enerji konusunda uzman olan kamu görevlilerinin enerji alanında, sosyal güvenlik alanında uzman olanların sosyal güvenlik alanında, iş hukukunda uzman olanların da iş hukukunda danışmalık yapmakta olduğu bilinmektedir.

İşte 703 sayılı KHK ile 2531 sayılı Kanunu'nun 2'nci maddesine eklenen yeni bir fıkra ile vergi denetim elemanlarına önemli bir kısıtlama getirilmiştir. Buna göre; vergi incelemesine yetkili olanlar, görevlerinden ayrıldıktan sonra üç yıl süreyle, görevden ayrılış tarihi itibarıyla son üç yıl içinde nezdinde inceleme yaptıkları mükellefler veya bu mükelleflerin veya ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu kurumlarda herhangi bir görev veya iş alamayacaklar ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu kapsamında sözleşme düzenleyemeyeceklerdir. Maalesef bu düzenleme daha önce ayrılan denetim elemanlarını kapsamıyor.

Bakanlık müşavirleri görev sonunda memuriyetten ayrılmak zorunda

657 sayılı Kanun'da yapılan bir düzenleme ile Bakanlık Müşavirliği'ne ayrı bir statü verilerek açıktan atananların bu kadroları memurluğa geçmek için sıçrama tahtası olarak kullanması önlendi. Ancak, istisnai kadrolardan sadece Bakanlık Müşavirlerine bu uygulamanın getirilip te diğer istisnai kadroların bu durumdan ayrıksı tutulması anlaşılamamıştır.

Buna göre, Bakanlık Müşaviri kadrolarına açıktan atananlardan görevi sona erenlerin veya görevden alınanların memuriyetle ilişikleri kesilecektir. Dolayısıyla bu kadrolar cazibesini kaybetmiştir.

Ancak, kamu görevlisi iken bakan müşavirliğine atananlar, görevleri sona erdiğinde veya görevden alındıklarında, yönetici kadro, pozisyon ve görevleri hariç olmak üzere önceki kadro veya pozisyonlarına en geç bir ay içinde atanırlar. Bu şekilde atanacaklar için uygun boş kadro veya pozisyon bulunmaması halinde, söz konusu kadro veya pozisyonlar başka bir işleme gerek kalmaksızın ihdas edilmiş ve kurumların kadro veya pozisyon cetvellerinin ilgili bölümlerine eklenmiş sayılır. Atama işlemi tamamlanıncaya kadar bunların her türlü mali ve sosyal hak ve yardımları kurumlan tarafından ödenmeye devam olunacaktır.

Ayrıca, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Bakanlık Müşaviri sayısı 30'dan 15'e düşürülmüştür.

Daire Başkanı ve eşiti görevlere atanma süresi beş yıla düşürüldü

657 sayılı Kanun'un 68/B maddesinde yapılan düzenleme ile daire başkanı ve eşiti görevlere atanma süresi beş yıla düşürülmüştür. Buna göre; üst kademe kamu yöneticisi sayılmayan daire başkanı ve bu kadrolara denk yönetici kadrolarına yapılacak atamalarda bu bentte öngörülen hizmet süresi yükseköğrenim gördükten sonra beş yıl olarak uygulanır. Ancak bu beş yıllık sürenin hesabında devlet memurlarının kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde değerlendirilen hizmet süreleri esas alınacaktır.

Üst kademe yöneticiliğinden (I) sayılı listedeki kadrolara yapılacak atamalar için kamuda ve/veya sosyal güvenlik kurumlarına tabi olmak kaydıyla uluslararası kuruluşlar ile özel sektörde veya serbest olarak en az beş yıl çalışma aranmaktadır. Üst kademe yöneticiliğinden (II) sayılı listedeki kadrolara yapılacak atamalar için en az beş yıllık kamu hizmeti aranmaktadır.

İstisnai kadrolara bundan sonra lise mezunları atanamayacak

3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile bundan sonra lise mezunlarının istisnai kadrolara atanma imkanı kalmamıştır. Yapılan düzenlemede kararname ekinde yer alan (I) ve (II) sayılı cetvellerde yer alan kadro, pozisyon ve görevlere atanma şartları düzenlenmiş, ayrıca 657 sayılı Kanun'un 59'uncu maddesinde yer verilen istisnai kadrolara yapılacak atamalar için en az dört yıllık yükseköğrenim mezunu olma şartı getirilmiştir.

Görevi sona eren üst kademe kamu yöneticilerinin kamudan ilişiği kesilecek

Kamu görevi olmayanlar arasından üst kademe kamu yöneticisi olarak atananların görevi sona erdiğinde veya görevden alındığında tazminat ödenerek veya ödenmeden kamu görevinden ilişiği kesilebilecek. Bu yönden kamu hizmeti olmayanların üst kademe kamu yöneticisi olarak atanmaları oldukça riskli hale gelmiştir. Özel sektörde düzenli bir işi olanların üst kademe kamu yöneticisi olmayı tercih etmesi oldukça zorlaştırılmıştır.

Ahmet Ünlü -YeniŞafak