Devlet memurlarının değişik konularla ilgili sıkça sordukları sorular ve cevaplarını Devlet Personel Başkanlığı görüşleri doğrultusunda maddeler halinde açıklamaya çalışarak okuyucularımızın sorunlarına çözüm bulmaya çalışacağız.

1- Yıllık izni bulunan memura mazeret izni verilebilir mi?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun yıllık izin başlıklı 102'nci maddesinde; "Devlet memurlarının yıllık izin süresi, hizmeti 1 yıldan on yıla kadar (on yıl dahil) olanlar için 20 gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gündür. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilir" hükmüne, 103'üncü maddesinde ise; "Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir. Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer...." hükmüne yer verilmiştir.

Diğer taraftan, mezkur kanunun 104'- üncü maddesinde doğum, ölüm, evlilik ile ilgili mazeret izinleri düzenlenmiş olup, (C) fıkrasında ise; "(A) ve (B) fıkralarında belirtilen haller dışında, merkezde atamaya yetkili amir, ilde vali, ilçede kaymakam ve yurt dışında diplomatik misyon şefi tarafından, birim amirinin muvafakati ile bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde, mazeretleri sebebiyle memurlara on gün izin verilebilir. Zaruret halinde öğretmenler hariç olmak üzere, aynı usülle on gün daha mazeret izni verilebilir. Bu takdirde, ikinci kez verilen bu izin, yıllık izinden düşülür" hükmüne yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen hükümler çerçevesinde; memurların yıllık izinlerinin amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanıldırılabileceği belirtilerek zaman bakımından idareye takdir yetkisi tanınmıştır. Ancak, idarenin bu hakkını kötüye kullanmaması gerekmekle birlikte uygulamada bu hakkın sıklıkla kötüye kullanıldığına da şahit olunmaktadır. Yine, bazı memurlar 10 günlük mazeret iznini, yıllık izne ilave bir izin gibi görmektedir. Yıllık izin hakkı olan personele bazı istisnai durumlarda anılan madde kapsamında mazeret izniverilmesi mümkün olmakla birlikte amirin bu konuda takdir yetkisinin olduğu, takdir yetkisi kullanılırken mazeretin niteliği ile birlikte ilgilinin yıllık izin hakkının olup olmadığı hususu da dikkate alınabilir. Yani amirler, memurun yıllık izni olduğu gerekçesiyle takdire bağlı mazeret izinleri hakkında izin verebilirler de vermeyebilirler de, bu konuda amirler zorlanamaz.

2- Memurun yıllık izin kullanımında yol süresi uygulaması

Kamu kurumları arasında yıllık iznin kullanımında farklı uygulamalar yapıldığı görülmektedir. Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği'ne göre; bu iznin verilebilmesi için, memurların bulundukları belediye ve köy sınırları dışında izinlerini geçirmesi ile çok zorunlu ve çok ender durumlarda yetkili amirin gerek ve uygun görmesi gerekmektedir.

Bunun dışında yıllık izin kullanılması sırasında gidiş ve dönüş için idarenin takdiri ile verilen ikişer günlük yol süresinin verilmesinde bir kriter bulunmamakta olup, izin vermeye yetkili amirin iki dudağı arasındadır. Özellikle bazı kurumlarda bu iznin kullanılması sanki zorunluymuşçasına uygulanırken bazı kurumlarda ise hiç uygulanmayabilmektedir. Bu konuda Devlet Personel Başkanlığı tarafından uygulama birliği sağlanması gerekmektedir. Daha önceki yazılarımızda bu konuda detaylı açıklamalarda bulunmuştuk.

3- Memuriyet öncesi askerlik yapan memurun, yıllık izin hakkı var mıdır?

Aday memur olarak atanan personelin memuriyete girmeden önce yedek subay olarak veya diğer şekilde görev yapması halinde askerlikte geçen hizmetiyle birlikte 1 yıllık süreyi doldurması halinde yıllık izin hakkı var mıdır?

657 sayılı Kanun'un 102 ve 103'üncü maddesinde yıllık izin süreleri ile izinlerin nasıl kullanılacağı açıkça belirlenmiştir. Yıllık izinlerin uygulanmasına yönelik olarak Maliye Bakanlığı'nca yürürlüğe konulan 154 seri No'lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği'nde; "Yıllık izin sürelerinin hesabında, hangi statüde olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarında geçen hizmet süreleri ile kamu kurum ve kuruluşlarında geçmese dahi devlet memurlarının kazanılmış hak aylıklarında değerlendirilen hizmet sürelerinin dikkate alınması" gerektiği belirtilmektedir.

Ayrıca, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 83 ve 84'üncü maddelerinde muvazzaf askerlikte geçen sürelerin ilgililerin kazanılmış hak aylık ve derecelerinde değerlendirileceği hükme bağlanmıştır.

Bu hükümler çerçevesinde; yıllık izin hesabında askerlik süresi ancak, adaylık süresi kalktıktan sonra dikkate alınabilecektir. Çünkü, askerlikte geçen süreler 657 sayılı Kanun'un 84'üncü maddesine göre ancak, asalet tasdikinden sonra dikkate alınmaktadır. Devlet Personel Başkanlığı'nın görüşleri de bu yöndedir. Dolayısıyla bu süreler adaylık dönemi geçmeden dikkate alınmamaktadır.

4- Kazanılmış hak aylığında değerlendirilen hizmetler adaylık süresini kısaltır mı?

657 sayılı Kanun'un 54'üncü maddesinde yer alan; "Aday olarak atanmış devlet memurunun adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz ve bu süre içinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılamaz" hükmünde belirlenen adaylık süresi kazanılmış hak aylık derecesinde değerlendirilen sürelerle alakalı olmadığından hiçbir şekilde adaylık süresi değişmeyecektir.

5- Aday memurun adaylık süresi nasıl hesaplanır?

Aday memurken istifa eden personelin yeniden aday memur olarak atanması halinde adaylık süresinin tespitinde memuriyetten çekilmeden önce adaylıkta geçirdiği süreler dikkate alınır mı?

657 sayılı Kanun'un 54, 58 ve 159'uncu maddelerinde yer verilen hükümler çerçevesinde DPB tarafından verilen 24.01.2011 tarihli görüşe göre; aday memurken istifa eden personelin yeniden aday memur olarak atanması halinde adaylık süresinin tespitinde memuriyetten çekilmeden önce adaylıkta geçirdiği sürelerinde eklenmesi suretiyle hesaplanması gerekmektedir.