Tarihi süreç içinde memur kavramı bir çok gelişim aşamalarından geçmiş ve bu günkü durumuna ulaşmıştır. İnsanların ihtiyaçlarının çoğalması ile birlikte, devleti yönetenler tarafından çeşitli kademelerde memur kadroları oluşturulmuştur. Memurların yürüttüğü iş ve işlemlerin daha düzenli bir şekilde yürütülmesi için de yasa koyucuları tarafından çeşitli kanuni düzenlemeler yapılmaktadır.

Ülkemizdeki memurluk sisteminin yasal dayanağı 657 Sayılı Kanun oluşturmaktadır. Bu ilk yazımızda, memurların, “basına bilgi ve demeç vermeleri” konusu işlenecektir. Çağımızda iletişimin çok üst düzeyde olması, basın ve yayın kuruluşlarının çeşitliliği ve çokluğu ele alacağımız konuyu çok önemli bir duruma getirmektedir. Bunun yanında genelde toplumda özelde ise belkide bir çok devlet memurunda var olan, “devlet memuru hiçbir konuda bilgi ve demeç vermez,” ön yargısının doğru olmadığını ortaya koymaya çalışacağız.

Memurların basına bilgi ve demeç vermeleri 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 15. Maddesinde: “ Madde 15 – (Değişik: 12/5/1982 - 2670/7 md.) Devlet Memurları, kamu görevleri hakkında basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç veremezler. Bu konuda gerekli bilgi ancak bakanın yetkili kılacağı görevli illerde valiler veya yetkili kılacağı görevli tarafından verilebilir,” şeklinde düzenlenmiştir. Bu kanun maddesinde, devlet memurlarının basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyonlara kamu görevleri hakkında, yani kendi görevi ile ilgili olarak bilgi veremeyeceği görülmektedir. Başka bir ifadeyle; memurun yürüttüğü görevinin oluş süreciyle ilgili basına bilgi ve demeç veremeyeceği çok açık olarak ortaya çıkmaktadır. Yani kanun koyucu bir görevi yürüten memurun yaptığı göreve ilişkin bilgi vermesinin yasak olduğunu belirtmektedir.

Yapılan alan taramasında; memurların basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına yaptıkları görevleri ile ilgisi olmayan açıklamalar da disiplin konusu yapılmıştır. Konuyla ilgili idare mahkemeleri ve Danıştay daireleri, memurun görevi ile ilgili olmayan konularda bilgi ve demeç vermesinin disiplin suçu kapsamında olmadığına hükmederek, memurların lehine kararlar vermişlerdir.

ÖRNEKLER
Maliye Bakanlığında maaş artışlarına ilişkin çalışma yapan bir birimde görevli bir memurun maaş artışlarının ne/nasıl olacağına dair basına bilgi vermesi suç, ancak maaş artışlarına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının yayımlanmasından sonra yapılan zammın düşük olduğunu ve geçinmesinin zor olduğunu bir basın organına açıklaması suç değildir.

Yine bir denetim görevlisinin yaptığı denetime ilişkin bilgiler vermesi suç olmakla birlikte, denetimin hizmetin kalitesini yükselteceği veya denetim yöntemlerinde bir yöntem değişikliği önermesi veya denetimin hizmetinin zorunlu olduğu yönünde basın organlarına yapacağı açıklamalar suç değildir.

Aynı şekilde bir Devlet Personel Uzmanının hazırlık çalışma grubunda yer aldığı 657 sayılı Reform tasarına ilişkin bilgi vermesi suç ancak bu reform çalışmasıyla ilgili olmaksızın, 657 sayılı Kanunun aksayan yönlerine ilişkin bilimsel içerikte makale yayınlaması televizyon ve gazetelere açıklama yapması suç değildir.

Bir öğretmenin okul içindeki idari işleyişe (örneğin okul müdürünün işleri nasıl yürüttüğüne ilişkin bilgi vermesi) ilişkin basına bilgi vermesi suç ancak mesleğin daha ileriye gitmesine ilişkin öneriler sunması, maaş artışlarını eleştirmesi suç değildir. (Örnekler memurlar.netten alınmıştır.)

Basına bilgi ve demeç vermede memurların, yaptıkları açıklamanın görevleri hakkında olup olmadığını göz önünde bulundurmaları, amirlerin ise memurca yapılan açıklamanın görevi hakkında olup olmadığını, 657 Sayılı Kanunu'nun 15. Maddesinin kapsamında değerlendirmesi neticesinde, bu konuda yaşanan sorunların daha da azalacağını düşünüyoruz.

Bir hatırlatma: Devlet Memurları, kamu görevleri hakkında basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç vermelerinin disiplin mevzuatındaki karşılığı 657 Sayılı Kanunu'nun 125/D-g maddesi yani kademe ilerlemesi durdurulması olarak yıllarca uygulanmıştır. Daha sonra yapılan bir düzenleme ile 657 Sayılı Kanunu'nun 125/B maddesindeki kınama cezasına indirilerek daha da hafifletilmiştir. Son günlerde basında yer aldığı kadarıyla, 657 Sayılı Kanun'da yapılacak değişiklikle, yazımız konusu bilgi ve demeç verme tekrar kademe ilerlemesi durdurulması olarak düzenlenecektir.

Selamlar.

Rahmi YAMAN

Müfettişler Derneği Başkan Yardımcısı
kamudanhaber