6701 sayılı Kanun ile 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda yapılan değişiklikle 1 Ocak 2017 tarihinde 45 yaşını doldurmamış kamu görevlilerini (657 sayılı DMK’ya tabi memurlar, sözleşmeli personel, 4 B, 4 C kapsamında çalışanlar dahil) zorunlu bireysel emeklilik sistemi kapsamına alan ve 1 Ocak 2017 tarihinde başlaması öngörülen düzenlemede 3 aylık erteleme gündeme geldi.

Başbakan Yardımcısı Sn. Mehmet Şimşek’in Anadolu Ajansına yaptığı açıklamaya göre, 46 yaşından gün almamış memurlar için 1 Ocakta başlaması gereken Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) kesintilerinin 1 Nisan 2017 tarihine ertelenmesi için çalışmalara başlandı ve hazırlanan Bakanlar Kurulu Kararı imzaya açıldı.

Mehmet Şimşek’in açıklamasına göre; “Düzenlemeye göre ilk aşamada bin ve üzeri çalışanı olan özel sektör 1 Ocak 2017'de, memurlar (genel ve özel bütçeli idareler) ve 250-1000 çalışanı bulunan özel sektör 1 Nisan 2017'de sisteme geçecek. 100 ile 249 çalışanı olan özel sektör, 1 Temmuz 2017'de, mahalli idareler ve KİT'ler ise 1 Ocak 2018'den itibaren sisteme dâhil olacak. Öte yandan özel sektörde faaliyet gösteren, 10-49 çalışanı olanlar işverenler aracılığıyla 1 Temmuz 2018'den itibaren, 5-9 çalışanı olanlar da 1 Ocak 2019'dan itibaren sisteme girebilecek. Bu şekilde mevcut durumda 14 milyonun üzerinde çalışanı sisteme dâhil olacak."

Böylece; yılbaşında memur maaşlarına yapılacak % 3’lük artışın, BES ile “verilmeden geri alındı” eleştirilerinin de önü kesilmiş olacak.

Bilindiği gibi; BES için yapılacak kesintilerin çalışanların bordrolarındaki emeklilik keseneği matrahının yüzde 3’ü oranında olması gerekiyor.

SİSTEM NEYİ ÖNGÖRÜYOR?

Daha önce yayımladığımız Kamu Görevlileri için sistemin temel esasları özetle şöyle:

Ne zaman başlıyor?

- Uygulama 1 Ocak 2017 tarihinde başlayacak. (Ancak , yukarıdaki açıklamaya mahalli idareler ve KİT’lerde çalışanlar hariç, memurlar için göre 1 Nisan 2017 tarihine ertelendi)

Kimleri kapsıyor?

- Memurlar, sözleşmeli personel, 4/B ve 4/C kapsamında çalışanlar.

Yaş sınırı var mı?

- Sisteme 45 yaşını doldurmamış olan herkes zorunlu olarak dahil edilecek.

Cayma hakkı var mı?

- İşverenin kendisine sisteme dahil olduğunu bildirdiği tarihten itibaren iki ay içinde cayılabilir. (Cayma hakkı, sisteme dahil olma zorunluluğunu ortadan kaldırmış oluyor)

Cayma hakkını kullananın birikimi ne olacak?

- Cayma halinde ödenmiş olan katkı payları varsa yatırım gelirleri ile birlikte 10 gün içinde çalışana (cayan kişiye) geri ödenecek.

Bireysel emeklilikte katkı payı ne kadardır?

- Çalışanların bordrolarındaki emeklilik keseneği matrahının yüzde 3’ü oranında bireysel emeklilik kesintisi yapılacak. Buna göre Ocak 2017’de aylıklara yapılacak artış miktarı dikkate alınarak yaklaşık olarak; hizmetlilerde 60 lira, memurlarda 70 lira civarında aylık kesinti yapılacak. Bu miktar daire başkanı için 100, genel müdür için 120 lira civarında olacak.

Katkı payı oranı değişebilir mi?

- Yüzde 3’lük katkı payı oranını 2 katına kadar artırmaya veya yüzde 1’e kadar indirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Bireysel emeklilik işlemlerini kim yapacak?

- Bireysel emeklilik işlemlerini kamu görevlileri için kamu işvereni yürütecek.

Devletin katkısı olacak mıdır?

- Evet, zorunlu bireysel emeklilik için Devletin bir kereye mahsus olmak üzere sisteme 1 000 lira (Bin lira) katkı sağlaması öngörülmektedir. (Ancak cayma halinde bu para cayan kişiye ödenmeyecek)

- Ayrıca her ay yapılacak maaşlardan yapılacak kesintinin % 25’i kadar Devlet tarafından ilgili hesaba katkı payı yatırılacak.

Ne zaman emekli olunabilir?

- Sistemde en az 10 yıl kalmış olmak şartıyla 56 yaşını tamamlamış olanlar emekliliğe hak kazanacak.

Sisteme giriş nasıl olacak?

- Çalışanlar, işverenleri (Memurlar için ilgili idare) tarafından sisteme dahil edilecek. Bireysel olarak sisteme giriş mümkün değil. İşveren aynı zamanda bir emeklilik şirketini ve emeklilik planını belirleyecek. Çalışanlar seçilen şirket ve plana girmiş olacak.

Kesintiler nasıl takip edilebilir?

- Hak sahiplerine verilecek bir şifre veya e-devlet üzerinden hesaba ilişkin gelişmeler takip edilebilecek.

Diğer hususlar?

- En az üç yıl sistemde kalanlar, kendi paralarının tamamı ile Devlet katkısı hesabındaki tutarın % 15’ini (1000 liralık katkı payı hariç) alabilirler.

- En az altı yıl sistemde kalanlar kendi paralarının tamamı ile Devlet katkısı hesabındaki tutarın % 35’ini (1000 liralık katkı payı hariç) alabilirler.

- En az on yıl sistemde kalanlar (56 yaşından önce sistemden çıkmak isterlerse) kendi paralarının tamamı ile Devlet katkısı hesabındaki tutarın % 60’ını (1000 liralık katkı payı hariç) alabilirler.

- Bu sürelerin hesabında emeklilik sözleşmesi esas alınır.

- Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat veya malûliyet nedeniyle ayrılanlar Devlet katkısı hesabındaki tutarın tamamına hak kazanır. Devlet katkısı hesabındaki tutarlardan hak kazanılan tutarlar sistemden ayrılma veya emeklilik durumunda katılımcıya ödenir.

- Zorunlu bireysel emeklilik ile ilgili diğer hususlar 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda olduğu gibidir.

Sisteme girelim mi, girmeyelim mi?

- Bireysel emeklilik, emeklilik ile ilgili hakların ve özellikle emeklilik aylığının yeterli olmadığı veya yeterli görülmediği ülkelerde tamamlayıcı bir emeklilik türü olarak, kişilerin özgür iradelerine bırakılmış bir husustur.

- Bu çerçevede Türkiye’de de 4632 sayılı Kanun çerçevesinde bireysel emeklilik sistemi uygulamaları giderek yaygınlaşmaktadır.

- Eğer bireyler; her ay küçük de olsa düzenli bir tasarruf yapma alışkanlığına sahipse sorun yok.

- Ama böyle bir alışkanlık yoksa tamamlayıcı bir emeklilik sistemine girme değerlendirilebilir.

ANADOLU EĞİTİM SENDİKASI

BASK   AR-GE BİRİMİ