Memur olarak çalışıyorum. Bazı memur arkadaşlar sosyal medya aracılığıyla veya kataloglar üzerinden kozmetik malzeme satışı yaparak gelir elde ediyorlar. Memurların sosyal medya mecralarında ürün satışı yapması veya bazı e-ticaret firmalarının kataloglarında kozmetik ürün satması ticaret yasağı kapsamına girer mi?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre; memurlar Türk Ticaret Kanunu’na göre tacir veya esnaf sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamazlar. Sürekli gelir elde edecek faaliyetlerde de bulunamazlar. Sorunuzda bahsettiğiniz işler memur ile firmalar arasında sözleşme yapılarak, serbest girişimci sıfatıyla kâr etme amacıyla yapıldığından elektronik ortamlarda da olsa, memurun ticaret yapma yasağı kapsamındadır. Nitekim kapatılan Devlet Personel Başkanlığı’nın 9 Nisan 2010 tarih ve 5663 sayılı görüş yazısı da aynı yöndedir.

Bu görüşte şu ifadelere yer verilmiştir; Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı” başlıklı 28 inci maddesinde; “Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç).

Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri ile kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim ve denetim kurulları üyelikleri görevleri ve özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.

Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler,” hükmü, “Aile yardımı ödeneği hakkını kaybetme” başlıklı 205 inci maddesinde, “Memur, eş için ödenen aile yardımı ödeneği hakkını eşinden boşanma veya eşinin ölümü, çocuk için ödenen yardım ödeneği hakkını da çocuğun ölümü veya 206 ncı maddedeki hallerin vukuunu takip eden ay başından itibaren kaybeder.” hükmü, “Çocuk için aile yardımı ödeneği verilmeyecek haller” başlıklı 206 ncı maddesinde ise, “Aşağıdaki hallerde çocuklar için aile yardımı ödeneği verilmez:
1. Evlenen çocuklar,
2. 25 yaşını dolduran çocuklar (25 yaşını bitirdiği halde evlenmemiş kız çocukları ile çalışamayacak derecede malûllükleri resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilenler için süresiz olarak ödeneğin verilmesine devam olunur.
3. Kendileri hesabına ticaret yapan veya gerçek veya tüzel kişiler yanında her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışan çocuklar (Öğrenim yapmakta iken tatil devresinde çalışanlar hariç),
4. Burs alan veya Devletçe okutulan çocuklar.” hükmü yer almaktadır. Diğer taraftan, Amway Limited Şirketinin web sitesi olan “www.amway.com.tr” adlı sitede söz konusu Şirketin ürünlerinin doğrudan satış adı verilen bir yöntemle satıldığı belirtilmekte ve doğrudan satış yöntemi ise mal ve hizmetlerinin, genellikle tüketicilerin kendi evlerinde veya başkalarının evlerinde, veya sabit perakende satış yerlerinin dışında başka yerlerde, tüketicilerle yüz yüze gelerek doğrudan pazarlanması şeklinde tanımlanmaktadır. Ayrıca, adı geçen sitede bahsi geçen Şirketin ürünlerinin yalnızca Amway serbest girişimcileri aracılığı ile satıldığı, serbest girişimcilerin kazançlarının son kullanıcılara satılan ürün miktarı ile doğru orantılı olduğu ve satış kar marjı ile satış hacmine bağlı olarak verilen primlerden oluştuğu, Şirket ile işbirliği yapılması durumunda esnek çalışma programı sayesinde serbest girişimcilerin bu işle esas işlerini isterlerse birlikte yürütmelerine imkan verildiği, Amway serbest girişimcilerinin Amway Limited Şirketi ile sözleşme yapmış bağımsız yükleniciler olduğu da belirtilmektedir.

Yukarıda yer alan hükümler çerçevesinde;
-Başkanlığınızda görev yapan personelin Amway Limited Şirketi ile sözleşme yaparak serbest girişimci sıfatıyla söz konusu Şirketin ürünlerini sattığı, ürün satışından kar elde ettiği hususları dikkate alındığında, bahsi geçen Şirket ile sözleşme yapmak suretiyle yürütülen serbest girişimcilik faaliyetinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 28 inci maddesinin kapsamında olduğu,
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 206 ncı maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendine göre “gerçek veya tüzel kişiler yanında her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışan çocuklar” için aile yardımı ödeneğinin verilmeyeceğinin belirtilmesi
sebebiyle, Devlet memurunun aile yardımı ödeneğine müstahak çocuğunun Amway serbest girişimcisi olması durumunda söz konusu çocuk için aile yardımı ödeneğinin ödenemeyeceği,
mütalaa edilmektedir. (Posta)