Milli Eğitim Bakanlığı, 29 Aralık 2015 tarihindeki bir günlük grevi gerekçe göstererek açtığı disiplin soruşturması sonucunda, 8 Eylül 2016 tarihinde, 11 285 personelini, 657 sayılı DMK’nin 137.maddesinde düzenlenen; “Görevden uzaklaştırma, Devlet kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde, görevi başında kalmasında sakınca görülecek Devlet memurları hakkında alınan ihtiyati bir tedbirdir. Görevden uzaklaştırma tedbiri, soruşturmanın herhangi bir safhasında da alınabilir.” hükmü gereğince, açığa aldı (Görevden uzaklaştırdı).

Bu dönemde, aynı kanunun 141.maddesinde yer alan; “Görevden uzaklaştırılan ve görevi ile ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınan memurlara bu süre içinde aylıklarının üçte ikisi ödenir. Bu gibiler bu Kanunun öngördüğü sosyal hak ve yardımlardan faydalanmaya devam ederler.” hükmü gereğince de, bu personellere maaşlarının 2/3’ü, 2016-2017 öğretim yılına hazırlık ödeneğinin ¾’ü, ödenirken, bu döneme tekabül eden ek ders ücretleri hiç ödenmedi. Gerekçe olarak da, MEB’in, 08.09.2016 tarih ve 9704418 sayılı yazıyla, Maliye Bakanlığı ile yazışma yaptığı ve Maliye Bakanlığının hazırlık ödeneğine ilişkin yazısındaki görüşü açıklandı.

Disiplin soruşturması devam ederken, bu personellerin hemen hemen tümüne yakını üç ay içinde peyderpey görevlerine iade edildi. Göreve iade edildikten sonra, 657 Sayılı Kanuna göre, ödenmeyen 1/3 oranındaki maaş ödenirken; o dönemde ¼ oranında eksik ödenen öğretim yılına hazırlık ödeneği ve ek dersler halen ödenmemektedir.

Sorun da burada başlamaktadır.

2016-2017 öğretim yılına hazırlık ödeneği, açığa alınıp göreve dönen personellere farklı illerde, farklı şekilde uygulamalara konu oldu. Bu farklı uygulamalara neden ise Milli Eğitim Bakanlığının, aynı konuda, farklı tarihlerde, farklı illerden gelen görüş talebi yazılarına cevaben verdiği farklı görüş yazılarıdır. Şöyle ki;

1-Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, 08/09/2016 tarih ve 9704418 sayılı, A,B planı dağıtımlı yazısıyla, Maliye Bakanlığının “Disiplin soruşturması nedeniyle açıkta bulunan ve öğretim yılına hazırlık ödeneğinin ödendiği ay içerisinde gayri iradi olarak görevinin başında bulunmayan öğretmenlere, daha sonra idare tarafından görevlerine başlamaları halinde öğretim yılına hazırlık ödeneğinin ödenmesi" gerektiği şeklindeki net ve açık olan görüş yazısına, kendi yorumunu katarak, göreve iade edilen öğretmenlere, fiili olarak göreve başlama tarihlerine göre, merkezi bütçe kanunundaki oranlara göre ödeme yapılması şeklinde görüş bildirdi.

2- Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Isparta Valiliğine gönderdiği, 24.01.2018 tarih ve 1776719 sayılı yazısıyla, “Disiplin soruşturması nedeniyle açıkta bulunan ve öğretim yılına hazırlık ödeneğinin ödendiği ay içerisinde gayri iradi olarak görevinin başında bulunmayan öğretmenlere, daha sonra idare tarafından görevlerine başlamaları halinde öğretim yılına hazırlık ödeneğinin ödenmesi.” gerektiği gönünde görüş bildirmiştir.

3-Milli Eğitim Bakanlığı Hukuk Hizmetleri genel Müdürlüğü, Diyarbakır Valiliğinin görüş talebi yazısına cevaben yazdığı 05.03.2019 tarih ve 4754475 sayılı yazısıyla, “Diyarbakır 2.İdare Mahkemesinin 2018/687 Esas ve 2018/2069 nolu kararında, % 25 oranında eksik ödenen öğretim yılına hazırlık ödeneğine ilişkin idari işlemin iptal edilmesi, başvurucuya eksik ödenen kısmın ödenmesi ve kanun yolu kapalı olmak üzere kesin karar verilmesi” nedeniyle, başvuruculara eksik ödenen öğretime hazırlık ödeneğinin ödenmesi doğrultusunda görüş bildirmiştir.

4- Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Adıyaman, Gaziantep, Bitlis ve Van valiliklerinin görüş yazılarına cevaben, 08.05.2019 tarih ve 9105658 sayılı yazısıyla, KHK’ler kapsamında, ihraç edilen veya görevden uzaklaştırılan personellere öğretim yılına hazırlık ödeneği, göreve başlama tarihlerine göre ödenir, şeklinde görüş bildirmiştir.

Geldiğimiz noktada, Milli Eğitim Bakanlığının aynı konuda üç farklı görüş bildirmesi durumuyla karşı karşıyayız.

Milli Eğitim Bakanlığı, Isparta ve Diyarbakır valiliklerine, eksik ödenen öğretime hazırlık ödeneğinin tamamının ödenmesi doğrultusunda görüş bildirirken, Adıyaman, Bitlis, Van ve Gaziantep (KHK ile ihraç edilenlere ödeme yapılıp, yapılmayacağını sormadığı halde) Valiliklerine, göreve başlama tarihlerine göre ödeme yapılması doğrultusunda görüş bildirmiştir.

Bu aşamada, öğretim yılına hazırlık ödeneğinin ödenip, ödenmemesi ile ilgili olarak, iki konuya dikkat çekmek istiyoruz;

İlki; 657 Sayılı DMK, milyonlarca memuru ilgilendiren bir temel kanun ve bir hukuk normudur. Kanunun Ek-32.maddesinde; eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfına dâhil öğretmen unvanlı kadrolarda görevli olup, fiilen öğretmenlik yapanlardan söz edilirken; genel bir hükümden söz edilmiş, devamında da fiilen öğretmenlik yapmadıkları halde ilköğretim ve okul müdürleri ile yardımcıları, cezaevi okullarında çalışan öğretmenler, yönetici, eğitim uzmanı ve eğitim uzman yardımcıları dâhil olmak üzere, eğitim ve öğretim sınıfına dahil diğer görevlilere de ödeme yapılacağı da eklenmiştir. Bize göre, fiilen öğretmenlik yapılmayan durumlar sadece askerlik yükümlülüğü ve ücretsiz izin gibi memurun kendi isteğiyle fiilen görevde bulunmadığı durumlardır. Aksi halde, Maliye Bakanlığının görüşüne göre eylül ayı içinde hastalık raporu alan, kaza geçiren, yakınının ölümü veya hastalığı nedeniyle mazeret izni ya da yıllık izin kullanan öğretmen ve yöneticilere de eğitim ödeneğinin ödenmemesi gerekir. Bu tür durumlar da arızi durumlardır ve geçici bir tedbirdir. Açığa alınma da arızi bir durum ve öğretmenin isteği dışında oluşan bir durumdur.

İkincisi ise Anayasanın 138.maddesi, 4.fıkrasında “Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.” hükmü, 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 28.maddesinde de “Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin kesinleşen kararlarının icaplarına göre idare, altmış gün içinde işlem veya eylem tesis etmeye mecburdur.” hükmü yer almaktadır. Diyarbakır 2.İdare Mahkemesinin 2018/687 Esas ve 2018/2069 nolu kararında, % 25 oranında eksik ödenen öğretim yılına hazırlık ödeneğine ilişkin idari işlemin iptal edilmesi, başvurucuya eksik ödenen kısmın ödenmesi ve kanun yolu kapalı olmak üzere kesin karar verilmesi” sadece Diyarbakır Valiliğini değil, Anayasanın 138, 2577 sayılı yasanın 28.maddesine göre, yasama ve yürütme organlarının tümünü bağlayan bir karardır.

Açıklanan nedenlerle, Milli Eğitim Bakanlığı bir an önce değişik tarihlerdeki görüş yazılarını yürürlükten kaldırarak, uygulama birliğini sağlamalı, hak ettikleri öğretim yılına hazırlık ödeneğini eksik ödeyerek yıllardır mağdur ettiği personellerinin bu mağduriyetini gidermelidir.

Mevzuatın ve yargı kararlarının gereği budur.

Eğitimci yazar

Abdullah Damar