Emekli olmayı düşünenler başta olmak üzere çalışanlar için alacakları kıdem tazminatının en fazla ne kadar olacağı bu tavan üzerinden hesaplanıyor. Memurlara toplu sözleşme ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatının yıllık miktarı Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemiyor.

Emeklilikte "ikramiye", işsiz kalındığında "güvence" olan kıdem tazminatında "tavan", vergi iadesi konusunda merak edilen soruların yanıtları şöyle:

KIDEM TAZMİNAT TAVANI NEDİR?

Kıdem tazminatı hak eden çalışana yapılacak ödemelerdeki üst sınıra "kıdem tazminat tavanı" deniyor. Emekli olmayı düşünenler, bazı durumlarda çalışan için alacakları tazminatın en fazla ne kadar olacağı bu tavan üzerinden hesaplanıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı'nca bu yıl için açıklanan tavan 8 bin 284 lira olup, beş yıl çalışan biri işten çıkarıldığında 41 bin 420 lira tazminat alabiliyor.

KIDEM TAZMİNATI TAVANI AŞILIRSA NE OLUR, İŞVEREN İSTERSE FAZLA ÖDEME YAPABİLİR Mİ?

İşverenin istemesi durumunda kıdem tazminatı tavan miktarı üzerinde ödeme yapmasında bir engel bulunmuyor. Kıdem tazminatının tavana kadar olan kısmı için sadece damga vergisi kesintisi yapılıyor. İşverenler tavan tutarın üzerindeki kısım için kıdem tazminatı ödemeye zorlanamaz.

2022 İÇİN NE KADAR OLMASI BEKLENİYOR?

Tavan tazminat maksimum devlet memurunun maaşını geçemiyor. Bu yılın ocak ayı ile temmuz ayında memurların alacakları zam oranları belirlendiğinden gelecek yıl için tavan tutarın ocak ayında 9100 liraya, 1 Temmuz'dan sonra da 10 bin liraya çıkması bekleniyor.

KIDEM TAZMİNATI TAVANI NE ZAMAN BELİRLENİYOR?

Tavan miktarı ocak ve temmuz ayı başında belirleniyor. 2020'de 7 bin 639 lira olan tavan tutarı bu yıl 1 Temmuz ve sonrası dönem için 8 bin 284 lira olmuştu. Çalışanlar evlilik, askerlik veya 15 yıl 3600 gün ile işten ayrılacaksa bu haklarını ocak ve temmuz aylarında kullanmaları lehine olur.

KIDEM TAZMİNATI TAVANI NEYE GÖRE HESAPLANIYOR?

En yüksek devlet memuruna yıllık ödenecek minimum emekli ikramiyesine göre hesaplama yapılıyor. Tavanın belirlenmesinde esas olan tutar en yüksek devlet memurunun bir hizmet yılı için alacağı azami emeklilik ikramiye tutarıdır. Toplu sözleşme, hizmet akitleriyle belirlenen kıdemin yıllık miktarı memurlara Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre 1 yıl için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemiyor.

KIDEM TAZMİNATI TAVANI AŞARSA ÖDEME YAPILMIYOR MU?

Tavanı aşan tutar için tazminat ödenmiyor. Prime esas kazancı yüksekten bildirilen ve tavan tazminatını aşanların bir yıllık çalışmasının karşılığı olarak alacakları tazminat miktarı maksimum tavan olur. Aşan kısma ödeme söz konusu değil.

KIDEM TAZMİNATI ÜZERİNDEN VERGİ ALINIYOR MU?

Normal koşullarda kıdem tazminatı damga vergisi haricinde bir vergiye tabi tutulmuyor. Çalışan tavan miktar üzerinden aldığında yalnızca damga vergisi (binde 8) ödeniyor. Tavan miktar üzerinde bir ödeme yapıldığında aşan kısım kıdem tazminatı niteliği taşımadığı için gelir vergisi ödeniyor. Gelir vergisi kıdem tazminatının aşan kısmı için söz konusu oluyor.

KIDEM TAZMİNATI TAKSİTLE ÖDENEBİLİR Mİ?

Peşin ödenmesi esastır. Çalışanın rızası olmadan taksitle ödenmesi söz konusu olamaz. İşveren çalışanın açık ve yazılı onayını alırsa taksitli ödeme yapabilir.

KIDEM TAZMİNATINDA ZAMAN AŞIMI SÖZ KONUSU MU?

Zaman aşımı süresi 10 yıl olup çalışan bu süre içinde dava açarak tazminatını talep edebilir. Zamanaşımı süresi kıdem tazminatı hakkının doğduğu tarih itibarıyla başlıyor. İş sözleşmesinin sonlandığı tarihten itibaren çalışanın on yıllık sürede kıdem tazminatını talep etmesi gerekiyor.

VERGİ İADESİ İÇİN NEREYE BAŞVURULUYOR?

Vergi vermemesi gerekenler ödedikleri vergiyi geri almak istemeleri durumunda bulundukları il ve ilçelerdeki belediyeye dilekçe ile başvuruda bulunmaları durumunda vergi iadesini alabiliyor. Vergi iadesini beş yıl içinde başvuru yapanlar alabilir.

HANGİ TAZMİNATLARDA VERGİ KESİNTİSİ İADESİ YAPILABİLİR?

İş güvencesi, iş sonu ve iş kaybı tazminatları, hizmet ödülü, hizmet primi, ek ödeme, ikramiye gibi tazminatlarda kesilen gelir vergisi iade edilir. 27 Mart 2018'den önce işten anlaşarak ayrılanlar yararlanabiliyor. İşten karşılıklı sözleşme ya da ikale sözleşmesi ile ayrılan vergi iadesine hak kazanacak. Son 5 yılda işinden anlaşmalı olarak ayrılanları kapsıyor.

DAVA AÇANLAR VERGİ İADESİ ALABİLİYOR MU?

Konuyu yargıya taşıyanların vergi iadesi alabilmesi için (henüz kesinleşmeyen) davadan feragat etmesi gerekiyor. Davadan feragat edildiğine ilişkin belgelerin vergi iadesine teslim edilmemesi durumunda iade işlemi yapılmıyor.

KIDEM TAZMİNATINDA VERGİ KESİNTİ NE KADAR?

Gelir vergisinden istisna edilecek kıdem tazminatı tutarı 8 bin 284 lira olup, brüt ücret üzerinden hesaplanması gereken kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesintisi yapılıyor.

TAZMİNATTAN KESİNTİ YAPILABİLİR Mİ?

Kıdem tazminatı gelir vergisine tabi bulunmuyor. Bu nedenle sadece damga vergisi kesintisi yapılabilir. Buna karşın çalışanın borçları nedeniyle tazminat haciz edilebilir.

VERGİ İADESİ YAPILIRKEN FAİZ ÖDENİYOR MU?

Faiz ödenmesi söz konusu değil. Davası sürenler kazanmaları durumunda faiziyle birlikte alabilir. Uzlaşma yoluyla vergi iadesini yetersiz bulup dava açanlardan iade edilen tutar geri alınır.