İstihdam teşviklerinin yanı sıra SSK primlerinde yapılan 5 puan indirime rağmen, istihdamda önemli bir artış olmadı. Aksine, küresel krizin de etkisiyle işsiz sayısında artış yaşanıyor. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) önceki gün açıkladığı verilere göre, eylülde geçen yılın aynı dönemine göre işsiz sayısı 295 bin kişi arttı. Toplam işsiz sayısı ise 2 milyon 548 bin kişiye ulaştı. Böylece geçen yıl eylülde yüzde 9,3 olan işsizlik oranı 1 puanlık artışla yüzde 10,3'e çıktı.


Mayısta kanunlaşan istihdam paketi ile, 1 Ekim'den itibaren sigorta primleri 5 puan indirildi. 1 Temmuz 2008'den itibaren işe giren kadınların sigorta primi, 5 yıl boyunca İşsizlik Fonu'ndan ödeniyor. 18 ile 29 yaş arasındaki gençlerin primlerini de aynı şekilde devlet üstlendi. Primlerin ilk yıl yüzde 100'ü, ikinci yıl yüzde 80'i, üçüncü yıl yüzde 60'ı, dördüncü yıl yüzde 40'ı, beşinci yıl da yüzde 20'si devlet tarafından karşılanıyor. Paket ile özürlülerin sigorta primlerini Hazine karşılıyor. Ayrıca eski hükümlü çalıştırma mecburiyeti de kaldırıldı. Terör mağduru çalıştırma zorunluluğu özel sektör için uygulanmayacak.

Kanun, işvereni kreş ve emzirme odası, işyeri sağlık ve güvenlik birimi kurma, işyeri hekimi çalıştırma, iş güvenliğinden sorumlu teknik eleman görevlendirme gibi yükümlülüklerden kurtardı. Ancak düzenleme kriz dolayısıyla isteneni vermedi. 5 puanlık sigorta primi indiriminin kayıt dışı istihdamı büyük ölçüde azaltacağı bekleniyordu. Fakat kayıt dışı istihdamda da önemli bir değişiklik olmadı. Uzmanlar, paketin bekleneni verememesinin en büyük nedeninin kriz olduğunu belirtiyor. Bu arada TÜİK'in üçer aylık dönemler itibarıyla her ay duyurduğu işgücü rakamlarının eylül sonuçlarını açıkladı. İşsizlik oranı kentlerde yüzde 12,3, kırsal kesimde yüzde 7,1 olarak belirlendi. İşsizlik artarken istihdam edilenlerin sayısında da artış gözlendi. Bir yılda 331 bin kişi iş sahibi oldu. Böylece toplam çalışan sayısı ise 22 milyon 213 bin kişiye yükseldi. Eylül 2008 döneminde çalışma çağındaki nüfus ise geçen yılın aynı dönemine göre 769 bin kişi arttı. Toplam istihdamın ise yüzde 27,6'sını tarım, yüzde 19,7'sini sanayi, yüzde 6'sını inşaat, yüzde 46,7'si ise hizmetler sektörü karşıladı. Geçen yıla kıyasla tarım ve sanayide istihdam payı 0,3 puan arttı. İnşaat sektörünün payı 0,3, hizmetler sektörünün payı ise 0,2 puan azaldı. Kayıt dışı istihdam edilenlerin oranı geçen yıla göre yüzde 2,3 puanlık azalışla yüzde 45,9 oldu. Türkiye genelinde işgücüne katılım oranı, geçen yılın aynı dönemine göre 0,5 puanlık artışla yüzde 49,4 oldu. Eylül 2008 döneminde 1 milyon 653 bin kişi işe yeni başladı veya iş değiştirdi.

Ekonomik kriz, evinde oturanları iş aramaya itti

İşsizlik rakamlarını değerlendiren TÜİK çevreleri, hem istihdamda artış yaşandığına hem de işsiz sayısının arttığına dikkat çekiyor. İstihdamda artışın sürmesi sebebiyle işsizlikteki yükselişin tamamen kriz kaynaklı olmadığını belirten uzmanlar, "Ancak geçen yılın aynı dönemine göre işsiz sayısında net artış var. İşten çıkarmalarla doğrudan bağlantı var." diyor. İşsizlikteki yüzde 1'lik artışın tarımdaki kopmalarla açıklanmasının da mümkün olmadığı belirtiliyor. Uzmanlar, kış aylarında işsizliğin her yıl bir miktar arttığını, ancak TÜİK'in verilerinin önceki yılın aynı dönemiyle kıyaslandığında artışın mevsimsellikle açıklanamayacağını ifade ediyor. Uzmanlar, işsizlik rakamlarındaki artıştaki psikolojik etkene dikkat çekiyor. Buna göre, gelirinin azalacağını veya aile fertlerinin işsiz alacağını düşünen kişiler, normalde çalışmazken kriz döneminde iş aramaya başlıyor. Bunun en önemli göstergesi işgücüne dahil olmayanlardaki artışın normalden az olması.
zaman