Rusya-Ukrayna savaşından ağır darbe alan otomotiv sektöründe, üretim, ihracat ve iç pazar satışlarında kayıp artarken, ikinci el otomobil piyasası ise canlandı. Sıfır kilometre araç piyasasında yaşanan arz sorunu ve fiyat artışlarıyla hareketlenen ikinci el otomobil pazarında, satışlar nisanda hızlandı. Ramazan Bayramı ve yaz tatiline hazırlanan kiralama şirketlerinin, sıfır araç bulamadığı için ikinci ele yönelmesiyle özellikle geçen hafta piyasanın hareketlendiğini belirten sektör temsilcileri, yatırım amaçlı alımların da sürdüğüne dikkat çekti. Artan talep paralelinde ikinci el otomobil fiyatları, son 10 günde yüzde 2'ye yakın zamlandı. Yaz aylarından da umutlu olan sektör temsilcileri, ikinci el otomobil piyasasında yaşanan son gelişmeleri DÜNYA'ya değerlendirdi.

Garenta ve ikinciyeni.com Genel Müdürü Şafak Savcı, sıfır otomobil pazarındaki arz sorunu nedeniyle ikinci el otomobile talebin arttığını belirterek, "İkinciyeni.com'daki olarak mart ayında satışlarımız bir önceki aya göre yüzde 30'dan fazla arttı. Nisan ayında da satışların artarak devam etmesini bekliyoruz. Talebin yaz aylarıyla birlikte daha da yükseleceğini öngörüyoruz" dedi.

Otoshops Genel Müdürü Melih Mutlu da ikinci el piyasasındaki hareketliliğe dikkat çekerek, "Sıfır araç arzındaki azalma ve fiyat artışları, ikinci el araçlara olan talebi artırdı. Yılın ilk çeyreğini durgun geçiren ikinci el pazarı, ertelenen taleple birlikte hareketlenmeye başladı" dedi. Doğan Trend Otomotiv Perakende Operasyonları ve Suvmarket Genel Müdür Yardımcısı Uğur Sakarya da konuyla ilgili "Sıfır otomobil satışları mart ayında bir önceki yıla göre yüzde 34 düşerken, ikinci el otomobil satışlarında toparlanma devam ediyor. Henüz resmi rakamlar açıklanmamış olsa da mart ayında şubat ayına göre yaklaşık yüzde 40 fazla ikinci el satışı yapıldığını, geçen yılın ise yaklaşık yüzde 5 altında kaldığını söyleyebilirim. Artan sıfır otomobil fiyatları yüzünden müşterilerin ikinci ele yönelmesi ve bunun yanında birçok markada sıfır araç üretim ve tedarik sıkıntılarının devam etmesi ikinci el pazarının daha hızlı toparlanmasını sağladı. Mart ayında ikinci el satışlarda başlayan hareketlilik nisan ayında artarak devam ediyor. Bu hareketlilik fiyatları da yukarı çekiyor. Fiyatlar son 10 günde yaklaşık yüzde iki arttı. Sıfır araçlardaki fiyat artışları burada etkili" açıklamasını yaptı.

"Kiralama şirketleri bulduğu aracı alıyor"

Gülan Otomotiv Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gülan, ikinci el otomobil piyasasında kiralama şirketlerinden gelen talebe dikkat çekerek, "Sıfır araç tedarikinde yaşanan sıkıntılar, ikinci el piyasasında satışları artırdı. Özellikle 400-450 bin TL fiyat aralığındaki ikinci el otomobillerde artış var. Öte yandan, bayram tatili öncesi özellikle araç kiralama şirketlerinden yoğun bir talep var. Sıfır kilometre araç bulamayan kiralama şirketleri, özellikle 1-2 yaşındaki ikinci el araçlara yöneldi. Kiralama şirketleri bayram tatilinden umutlu. Çünkü pandemi nedeniyle ertelenmiş bir tatil talebi var. Kiralama şirketleri sıfırda da ne bulsa alıyor" diye konuştu.

Otomobil yatırım cazibesini koruyor

Sektör temsilcileri, ikinci el araç piyasasında kiralama şirketlerinin alımlarının yanı sıra bireysel tarafta da hareketlilik olduğunu belirtiyor. Ancak tüketici tarafında enfl asyonist baskı nedeniyle ihtiyaçtan çok yatırım amaçlı satın alma eğilimi daha fazla. Yetkililer, döviz kurundan bağımsız artan hammadde ve lojistik fiyatlarının araç fiyatlarını yukarı çektiğini hatırlatarak, "Tüketiciler araç fiyatlarının sürekli arttığını görüyor. Sıfırdaki fiyat artışlarına paralel ikinci el fiyatları da yükseliyor. İnsanlar bu nedenle otomobile yatırım yapmaya devam ediyor" diyor.

Arz sorunu, sektörün önündeki en büyük risk

Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte sıfır kilometre araç üretiminde küresel çapta yaşanan sıkıntıların büyümesi, olumlu etkilerinin yanı sıra ikinci el pazarına giren otomobil arzının azalmasına neden oluyor. Sektör temsilcileri, ikinci el pazarının yaz aylarında daha da hareketlenmesini beklerken, arzın talebin gerisinde kalmasını ise sektörün önündeki en büyük risklerden biri olarak görüyor.

KDV düzenlemesinde kafalar hala karışık

İkinci el pazarında nisan ayında yaşanan önemli gelişmelerden biri de yeni KDV düzenlemesi olmuştu. 1 Nisan'da yürürlüğe giren düzenlemeye göre; ikinci el araç ticareti yapan şirketler için yüzde 1 olan KDV oranını yüzde 18'e çıkarıldı. Birçok sektör temsilcisi, düzenlemenin kurumsal şirketlere olumsuz yansıyacağı, ayrıca piyasada kayıt dışılığı artıracağı görüşünde birleşti. Bazıları da hükümetten geri adım atması talebinde bulundu. Öte yandan, uygulamaya dair bazı belirsizlikler olduğunu belirten yetkililer, bir tebliğe ihtiyaç olduğunu vurguladı. Ancak beklentilerin aksine yeni KDV düzenlemesine yönelik bir tebliğ yayınlanmadı. Arabam.com Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Dr. Naim Çetintürk, söz konusu vergi artışının, kurumların elde ettiği karı doğrudan etkilediğinden, ikinci el fiyatlarına yüzde 1 ila yüzde 3 arasında artış olarak yansıyacağı görüşünde. Çetintürk, "Bununla birlikte konsinye satış dediğimiz aracı galerinin üzerine almadan, vitrine koyarak aracılık ettiği ve komisyon aldığı modelin daha yaygınlaşacağını düşünüyorum. Elbette bu gelişmelere ek olarak kurumsal olmayan ancak ikinci el ticareti yapan şirketlerde de kayıt dışı işlemlerin artma olasılığının yüksek olduğunu belirtmek gerek. Kayıt dışı işlem dolandırıcılığın da önünün açılması demek. Hem alıcıların hem satıcıların bu açıdan önümüzdeki süreçte daha dikkatli olması gerekiyor" açıklamasını yaptı. Bazı sektör temsilcileri ise, yeni KDV uygulamasının satışlara ve fiyatlara etkisinin sınırlı olacağı, sadece galerilerin bireysel müşteriden alacağı araçlarda karlılıklarının azalacağını öngörüyor.

Satışların geçen yılın üzerinde olması bekleniyor

İkinci el otomobil satışları 2021'de yüzde 7,1 daralarak 6 milyon 15 bin adet seviyesinde gerçekleşmişti. Pazarda satışların bu yıl geçen yılın en az yüzde 4 üzerine çıkması bekleniyor.

Ocaktan bu yana yapılan zam yüzde 10'a ulaştı

İkinci el otomotiv pazarında artan talep paralelinde fiyatlar da yükselmeye devam ediyor. Sektörde son iki haftada yaşanan hareketliliğin fiyatlara yansıdığını ifade eden ikinci el veri analiz ve fiyatlandırma şirketi Cardata'nın CEO'su Hüsamettin Yalçın, "İkinci el otomobil fiyatları 25 Mart-8 Nisan arasında yüzde 1.5 ila yüzde 2 arasında arttı" diye konuştu. Son yapılan zamlarla birlikte ocak ayından bu yana ikinci el otomobile yapılan zam oranı yaklaşık yüzde 10 oldu.

Araç kiralamada 'erken rezervasyon' uyarısı

DÜNYA'ya konuşan Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) Başkanı İnan Ekici, otomotiv üretiminde yaşanan sıkıntılar nedeniyle araç kiralama şirketlerinin filolarına istenilen sayıda araç ekleyemediğini dile getirdi. Ekici, tüketicilere erken rezervasyon yapmaları tavsiyesinde bulunarak, "Araç filoları arzda yaşanan problemler nedeniyle elbette istenilen sayıya ulaşamayacak. Üretimde yaşanan bu darboğazlar, tatillerde ve yaz aylarında kiralamada erken rezervasyonu daha önemli hale getirdi. Son dakika ihtiyaçlarda veya planlamada müşteriler istediği model ve sınıftaki araca ulaşmakta sıkıntı yaşayabilir. Bu nedenle tüketicilerde yüksek sezon ve hafta sonları için özellikle tatil bölgelerinde erken planlama yapmlarını öneriyorum" açıklamasını yaptı.

Dünya Gazetesi - Aysel Yücel