İlköğretim okullarında, 2004-2005 öğretim yılından itibaren, bütün derslerin müfredatının değiştirilmesiyle birlikte, ilköğretim 1-5 ve 6-8. Sınıflar Türkçe Dersi Öğretim Programı da değiştirilerek, bitişik eğik yazı uygulamasına geçilmiştir.

MEB, bitişik eğik yazı uygulamasına geçilmesi ile ilgili olumlulukları Türkçe dersi öğretim programında şöyle açıklamıştır;

“1. Araştırmalara göre bitişik eğik yazı öğrencinin zihinsel gelişimine ve dikkatini geliştirmesine katkı sağlamaktadır. Bitişik eğik yazı, öğrencinin yazı yazarken harflere, harf bağlantılarına ve ayrıntılara dikkat etmesini zorunlu kılmaktadır. Bu durum öğrencinin dikkatini geliştirmektedir.

2. Bitişik eğik yazıdaki süreklilik ile düşüncedeki süreklilik örtüşmekte ve birbirini desteklemektedir. Böylece yazmada kazanılan akıcılık okuma becerisine de yansımaktadır.

3. Bitişik eğik yazı, sentez yöntemine uygun olduğundan Ses Temelli Cümle Yöntemi ile ilk okuma-yazma öğrenme sürecini kolaylaştırmaktadır.

4. Araştırmalar okul çağı çocuklarının kalemi ellerine ilk aldıklarında eğik ve dairesel çizgiler çizdikleri göstermektedir. Öğrenciler anatomik yapıları gereği kalemi eğik olarak tutmaktadır. Bu durum öğrencilerin bitişik eğik yazıya geçişini kolaylaştırmaktadır.

5. Bitişik eğik yazının akıcı ve kesintisiz olması, soldan sağa doğru yazı yönünü destekleyici olmaktadır.

6. Bitişik eğik yazı, geri dönüşlere izin vermemektedir. Bu durum yazının akıcı ve doğru yönde gelişimini sağlamaktadır.

7. Bitişik eğik yazı, harflerin doğru yazımını desteklediğinden harflerin yazılış yönlerini karıştırma sorunu ortadan kalkmaktadır.

8. Bitişik eğik yazıda harfler birbirine bağlandığından kelimeler bütün olarak yazılmaktadır. Bu durum öğrencinin kelimeleri tanımasını kolaylaştırmaktadır.

9. Bitişik eğik yazıda öğrenci rakam ve işaretleri daha kolay fark etmektedir.

10. Bitişik eğik yazı dik temel yazıya göre daha hızlı yazılmakta ve yazma çalışmalarını kolaylaştırmaktadır.

11. Bitişik eğik yazı ile okuma yazma öğrenen öğrencilerin diğer harf karakterleriyle yazılmış metinleri okumakta güçlük çekmedikleri deneysel çalışmalarla kanıtlanmıştır.

12. Bitişik eğik yazının estetik görünümü, öğrencilerin estetik bir bakış açısı geliştirmelerine yardımcı olmaktadır. Bitişik eğik yazı öğretimi görsel sanatlar dersine de katkı sağlamaktadır.

13. Bitişik eğik yazı öğrencilerin parmak ve el kasları için uygundur.

14. Bitişik eğik yazı solak öğrenciler için de uygundur. Solak öğrencilerin eli dik yazı yazarken harflerin çoğunu kapatmaktadır. Oysa bitişik eğik yazı yazarken öğrencinin eli biraz daha sağa kaymakta ve yazıyı daha az kapatmaktadır. Öğrenci yazdıklarını daha kolay görmekte ve okumaktadır.”

MEB; bitişik eğik yazı yönteminin uygulanması ile ilgili olarak öğretmenlere, hem hizmetiçi eğitim kursları, hem kılavuz kitaplar, hem de dijital araçlarla destek vermiştir. El yazısı uygulaması, hemen her yıl yapılan rutin denetimlerle de sıkı bir takibe alınmıştır.

Bitişik eğik yazının uygulanması ile ilgili olarak Türkçe dersi öğretim programında emredici hükümler de mevcuttur. Bu hükümlere bakacak olursak; 1-5.sınıflar programında;

“İlk okuma-yazma öğretiminde “Ses Temelli Cümle Yöntemi” benimsenmiştir.

Yazı öğretiminde ise birinci sınıftan itibaren bitişik eğik yazıyla başlanması ve bütün yazı çalışmalarının bitişik eğik yazı harfleriyle yapılması gerekli görülmüştür.” denilmekte, 6-8. sınıf programında  ise “bitişik eğik yazı öğretiminin, ilk okuma yazma öğretimiyle birlikle başlayıp ilk sınıflarda kazandırılacağından, öğrencilerin bütün derslerde bitişik eğik yazıyı işlek ve güzel kullanmalarına özen gösterileceği” hükümleri yer almıştır.

Bu konuda,  Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Genel Müdürlüğü 09/02/2011 tarih ve 1714 sayılı ve “Bitişik Eğik Yazı”  konulu yazı ile de, bitişik eğik yazıyla ilgili uygulamada yaşanan tereddütleri gidermek amacıyla açıklama yapmıştır. Bu yazıda, ilköğretim okullarında bitişik eğik yazı kullanımı ile ilgili emredici hükümlerden ve yararlarından söz edildikten sonra, “Bu bağlamda, öğrencilere işlevsel bu bitişik eğik yazı öğretiminin, ilköğretimin 1'inci sınıfından başlanarak tüm derslerde ve tüm sınıflarda kullanmalarının sağlanması; işlek bir  el yazısı kazandırılması ile ilgili gerekli tedbirlerin il ve İlçe milli eğitim müdürleri, eğitim müfettişleri, okul yöneticileri ve öğretmenler tarafından alınması hususunda gereğini rica ederim.” denilerek de, ilköğretimin bütün sınıflarında bitişik eğik yazı kullanımının zorunlu ve gerekli olduğu vurgulanmıştır.

İlköğretim okullarında(İlkokul-ortaokul) el yazısının uygulanması ile ilgili yasal altyapı bu kadar açık ve net iken, gelgelelim uygulamada el yazısını sadece ilkokullarda görev yapan sınıf öğretmenleri kullanmakta ve öğrencilere kullandırmaktadır.

İlkokullarda görev yapan “İngilizce Dersi” ve “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi” öğretmenleri ile ortaokullarda görev yapan bütün branş öğretmenleri, ne kendileri el yazısını derslerinde kullanmakta ne de öğrencilerin kullanması konusunda, yönlendirici olmaktadırlar.

Bu fiili durum, Türkçe Dersi Öğretim Programında yer alan beklentilerin karşılanması anlamında büyük bir problem yaratmaktadır. Bu beklentiler ve amaçlar arasında, öğrencilerin yazma becerileriyle birlikte zihinsel becerilerini de geliştirmeleri önemli bir yer tutmaktadır.

Programda, öğrencinin yazma becerisini geliştirmek için önce zihinsel hazırlık öngörülmektedir. Bu çerçevede yazmaya hazırlık, yazma amacını belirleme, uygun yöntem seçme, konuyu sınırlandırma, dikkatini yoğunlaştırma ve kurallarına uygun yazma kazanımlarına yer verilmektedir. Ardından kendini yazılı olarak ifade etme becerileri ele alınmaktadır. Bu amaçla düşüncelerini mantıksal bütünlük içinde yazma, farklı düşünmeye yönlendiren ifadeleri kullanma, karşılaştırma yapma, sebep-sonuç ilişkisi kurma, sınıflama, değerlendirme, özetleme gibi anlamayı ve zihinsel becerileri geliştirici kazanımlar sıralanmaktadır. Ayrıca, eğlenmek ve bilgi edinmek için yazma, sorgulayıcı, ikna edici, betimleyici ve serbest yazma gibi tür, yöntem ve teknikler de verilmektedir.

Bu durumda ilkokul 1.sınıfa başlayan bir öğrenci, yazmaya hazırlık aşamasından başlamak üzere, fiziksel ve zihinsel anlamda el yazısı ile ilgili bütün aşamaları geçerek okuma-yazma öğrenip, bu yazıyı bütün derslerde kullanmaya başlayacak; bu öğrenci, branş öğretmenleriyle karşılaştığı anda el yazısını terk edecek ve o zamana kadar harflerinin nasıl yazılacağını bilmediği, düz yazı harflerinden oluşan kelimelerle yazmaya ve kendini ifade etmeye çalışacaktır.

Böylece el yazısıyla başlayan okuma-yazma süreci, yasal altyapısı olmamasına rağmen ortaokuldan itibaren, düzyazı ile devam edecek, hatta ilkokul 2.sınıfta branş öğretmenlerinin girdiği derslerde kullanılan yazı türü haline gelecektir.

Bu karışıklık ve ikili uygulama, öğrencilerin yazılarının bozulmasına, programda belirtilen yazma becerilerini geliştirememelerine ve öğrenim hayatı boyunca iki tür yazı kullanmak durumunda kalma gibi tuhaf bir durumla karşı karşıya bırakacaktır.

Sınıf öğretmenleri açısından, sabır ve emek verilerek öğretilen bitişik eğik yazı uygulamasının, öğrencinin branş öğretmeni ile karşılaştığı anda son bulması, ayrıca üzücü olmakta, bin bir emekle öğrencilere kazandırdıkları yazma becerisinin bir anda ortadan kalktığını görmekte ve sanki ilköğretim Türkçe öğretim programının uygulanmasından sadece sınıf öğretmenleri sorumluymuş gibi bir algı yaratmaktadır.

İşin tuhaf bir yönü de, il eğitim denetmenlerinin yaptıkları okul denetimlerinde bu ikili uygulamayı görmezden gelmeleridir.

İlk ve ortaöğretimde, okuma-yazma çalışmaları bir bütünlük içinde sürdürülmesi gereken çalışmalardır. Özellikle yazma konusundaki bu çelişkili uygulamaya bir an önce son verilerek, ilköğretim Türkçe öğretim programında yer alan bitişik eğik yazı uygulamasının, ikirciksiz bir şekilde uygulanması için gereken tedbirlerin alınması, bu karışıklığa son verilmesi gerekmektedir.

Abdullah Damar

www.turkiyeegitim.com