Kurlarda geçen yılın son çeyreğinde yaşanan hızlı yükseliş hem yatırım hem de tüketim alışkanlıklarını büyük ölçüde değiştirdi. Çok sayıda tasarruf sahibi her gün yeni rekorların kırılmasıyla hızla dövize yöneldi. Bunun altında yatan ana neden ise tasarrufl arının değerini korumaktı. 20 Aralık'ta açıklanan kur korumalı mevduat ürünü kurlardaki yükselişi durdurdu. İşte o dönem 15-18 TL aralığından dolar alanlar bugün 'dolar yeniden yükselir mi?' sorusunu soruyor.

Kur korumalı mevduat faktörü

Öncelikle kurları yukarı iten nedenlere bakalım. Bunlardan ilki yurtiçi yerleşik bireysellerin döviz talebi. Bu talebin kur korumalı TL mevduat ürünüyle önü kesilmişe benziyor. Çünkü parasını TL'de tutan ve kurlardaki artışla dövize geçenlerin endişeleri devlet tarafından verilen 'kur garantisi' ile azaldı. Tasarruf sahipleri, vade sonunda kurlardaki artış faiz gelirinin/kar payının üzerinde oluşursa aradaki farkı alacaklar. Tersi durumda yani kurlarda aşağı yönlü bir hareket olması halinde ise faiz/kar payı geliri elde etmeye devam edecekler.

Yabancının adı yok!

Geçmiş dönemlerde kurlar üzerinde baskı oluşturan bir diğer neden ise yabancı talebiydi. Ekonomik ya da siyasi bir tedirginlik yaşandığında yabancıların hisse ve tahvilden dövize dönmeleri kurları yukarı itiyordu. Şimdi para ve sermaye piyasalarında kısa vadeli hareket eden yabancı yatırımcı sayısının oldukça azalması bu yönlü bir talebi sınırlandırıyor. Borsa İstanbul'da yabancı payı son verilere göre yüzde 40'ın altına indi. Bu rakam Ekim 2007'de yüzde 72.63 ile rekor kırmıştı. Kalan yabancılar ise orta ve uzun vadeli yatırım yapan fonlar.

İthalata kur-vergi freni

İthalat da yine döviz talebi yaratan nedenlerden. Döviz kurlarında yaşanan hızlı yükseliş içeride ithal ürünlerin fiyatlarına doğrudan yansırken enfl asyon üzerinde baskı yaratıyor. Kurlardaki artışla alım gücünde yaşanan azalma, ithal ürünlere olan talebi azaltıyor. Öte yandan ithalat içerisinde önemli yer tutan cep telefonu gibi elektronik cihazlara getirilen ek vergiler de yine ithalata fren yaptırıyor. Böyle olunca ithalat kaynaklı döviz talebi de azalıyor.

Kurlarda yönü, yerli yatırımcı belirleyecek

Evet kurlar üzerinde kısa vadeli yukarı yönlü harekete neden olan gelişmeler şu aşamada kontrol altına alınmışa benziyor. Peki yükseltmekte zorlanan dolar düşer mi? Bu sorunun yanıtı da döviz arzı kısmında. Döviz arzının en önemli kaynağı yabancı yatırımcı. Son yıllarda para ve sermaye piyasalarına yeni yabancı girişi olmazken doğrudan yabancı girişi de oldukça azaldı. Kısacası döviz arzında raconu yerli yatırımcı kesiyor. Kur korumalı mevduat hesabının iki amacı var. İlki TL'den dövize geçişi durdurmak, diğeri de dövizleri TL'ye döndürmek. İlk hedefe ulaşıldı. İkinci hedefte ise ilk günlerdeki katılık artık yok.

13.8 milyar dolar çözüldü

Kur korumalı mevduat ilk olarak bireysel yatırımcılara yönelik uygulandı. 24 Aralık'ta 146 milyar dolar olan bireysellerin döviz hesapları, yeni ürün açıklaması sonrası 1 haftada azalmak yerine 147 milyar dolara çıktı. Ancak kurumların da sisteme dahil edilmesi döviz hesaplarında çözülmeyi hızlandırdı. 24 Aralık'ta 239 milyar dolar civarı olan Döviz Tevdiat Hesapları'nın büyüklüğü 4 Şubat'ta 225 milyar dolara geriledi. Yani 1 ayda yaklaşık 13.8 milyar dolarlık bir döviz TL'ye döndü. Bu hesaplarda çözülmenin devam etmesi durumunda aşağı yönlü baskı yaşanabilir. Öte yandan yurtdışında yaşayan vatandaşların da Euro, dolar ve sterlin cinsi birikimlerini Türk bankalarında kur korumalı TL hesaplarına yatırmalarına yönelik hayata geçirilen Yuvam Hesabı uygulaması da yine arzı artırmayı hedefliyor.

Dolarda 13.23 TL seviyesi kritik

Dolar/TL paritesinin teknik analizine bakıldığında, 8 Ocak'ta 14.30 TL seviyelerinden başlayan düşüş trendi sürüyor. Bu trendin direnç noktası ise yaklaşık olarak 13.70 TL seviyeleri. Bu seviyenin geçilmesi durumunda 13.73 TL seviyesi ilk yatay direnç noktası. Aşılması durumunda 13.90 TL direnci son derece kritik bir seviye. Zira bu noktanın üzerinde paritenin 14.30 TL seviyelerine kadar önünde çok kuvvetli bir direnç noktası bulunmuyor. Olası geri çekilmelerde ise 13.23-13.45 TL destek bölgesi son derece önemli. Paritenin bu bölgenin altına gelmesi durumunda 13.03-12.80 TL seviyeleri ara destek noktaları olmak üzere ilk aşamada 12.56 TL seviyelerine kadar gerileme durumu olabilir.

Ufuk KORCAN - Dünya