Aylardır konuşup tartışılan bireysel emeklilikte ‘otomatik katılım’, nihayet netleşti ve tasarı TBMM’ye sevk edildi. Bu tasarı ile 45 yaşın altındaki tüm memur ve işçilere, bireysel emeklilik zorunluluğu getiriliyor.

1 Ocak 2017’de uygulamaya geçecek tasarıyla ilgili bugüne kadar bildikleriniz arasında büyük farklar var. Düne kadar; her kişiden aylık 100 lira kesilecekti ki, asgari ücret nedeniyle bu rakam sendikaların büyük tepkisine neden olmuştu ve girenler ancak 6 ay sonra çıkabilecekti.

Otomatik katılımda işveren katkısının olmayacağı kesindi ama devletin ne oranda katkı yapacağı net değildi. Bunların hepsi netleşti. Tasarı bu haliyle yasalaşırsa, sisteme zorunlu dahil edilecek kişilerden katkı payı adına en düşük aylık 50 lira kesilecek. Yani, asgari ücretli, aylık 50 lira ödeyecek ki, tahmin ediyorum işçi sendikaları bu rakama karşı çıkmayacaktır. Sisteme girenler ise isterlerse 2 ay sonra çıkabilecek. Bir anlamda giriş zorunlu, çıkış serbest.

ASGARİ ÜCRETLİ İÇİN FIRSAT

Bunların hepsi bir kenara, otomatik katılımı teşvik için devlet öyle bir destek veriyor ki, açıkça söyleyeyim, dünyanın hiçbir yerinde böyle bir katkı yok, Türkiye’de de böyle bir başka destek yok. Hatta bir adım daha ileri gideyim, yasa bu şekilde çıkarsa, sistemden çıkmak büyük hata olur.  Çünkü sisteme giren herkese, aylık maaşlardan kesilen tutarın yüzde 25’i kadar devlet katkısının üzerine; bir de, bir defaya mahsus olmak üzere bin lira daha katkı sağlanacak. Daha açık şöyle anlatayım. Asgari ücretlisiniz ve sisteme zorunlu dahil edildiniz. Her ay maaşınızdan 50 lira kesilip, bireysel emeklilik aracılığı ile tasarrufa yönlenecek. Devlet de sizin için her ay 12,5 lira, yıl sonunda da toplam 150 lira katkı yapıp, bireysel emeklilik hesabınıza yatıracak. İki ay sonra sistemden çıkmazsanız devlet, hesabınıza bin lira daha katkı yapacak. Böylece ilk yılın sonunda, maaşınızdan 600 lira kesilecek ama toplam birikiminiz 1.750 lira olacak. 

ÇIKMAK HATA OLUR

Altını bir kere daha çizeyim, bin liralık katkı bir defaya mahsus olacak ama yüzde 25 katkı her ay hesabınıza yatacak. Elbette, devletin bu katkılarını hak etmenin belli süreleri var. Yani, ‘bir sene sonra sistemden çıkarım, hem yüzde 25 katkıyı hem de bin lirayı alırım’ diye bir şey söz konusu değil. Devlet desteklerini hak etmenin belli süreleri ve şartları var.

Ama şu kadarını söyleyeyim; uzun süre kalır, hatta emekli olursanız devlet katkılarının tamamını almaya hak kazanıyorsunuz. 1 Ocak’ta uygulamaya girmesi beklenen tasarıya göre primler maaşa göre belirleneceğinden yüksek maaş alan yüksek prim ödeyecek. Her yıl başındaki maaş artışına göre, primler de yükselecek.  İşveren, Hazine Müsteşarlığı’nca uygun görülen bir şirketin emeklilik planına çalışanını dahil edecek. Ödenecek aylık prim, çalışanın prime esas kazancının yüzde 3’ü olacak. Oran iki katına kadar çıkarılabilecek veya yüzde 1’e çekilebilecek. SSK’lı bir çalışandan kesilebilecek aylık maksimum prim tutarı ise 2016 yılı için 321 TL olacak. 

İş yeri değişimde emeklilik transferi

Zorunlu bireysel emeklilik uygulamasının ödemelerinden işveren sorumlu olacak. Ücret gününden bir gün sonra, emeklilik priminin de yatırılması gerekecek. Eğer işveren primi yatırmaz veya geç yatırırsa, çalışanın birikiminde oluşan parasal kayıptan sorumlu olacak. Ancak ödenmeyen primlerde, kamu otomatik olarak primi tahsil etmeyecek, çalışan yasal girişim başlatmak zorunda olacak. Bireysel emeklilik primleri, icra ve iflas sürecinde “işçi alacağı niteliğinde imtiyazlı alacak” olacak. İşverenlerin ödeme yükümlülüğü, Çalışma Bakanlığı tarafından denetlenecek. Sıkıntı görülürse, uygulanacak ceza ise her ihlal için 100 TL’yle sınırlı olacak. Çalışan yasada belirtilen tutarlardan daha yüksek bir kesinti de talep edebilecek veya 2 ay içinde hesabı kapattırabilecek. Cayma halinde, 10 gün içinde geri ödeme yapılacak. Bu süreçte katkı paylarının değer kaybetmemesini sağlamak, bireysel emeklilik şirketinin sorumluluğunda olacak. Çalışan, belirlenen hallerde ödemelere ara verebilecek. İşyeri değişikliğinde, bireysel emeklilik hesabı da transfer olacak. Zorunlu bireysel emeklilik hesaplarında şirketler, fon işletim gideri dışında bir kesinti yapamayacak.

KAYNAK HÜRRİYET