Ne var ki çocuklar için aynı şeyi söylemek mümkün değildir. Bizim için çok sıradan olan kurban kesme işlemi çocuklar için çok yeni ve anlaşılması zor olan bir durum olabilir. Çocuğa kurban kesme işlemi ile ilgili gerekli olan açıklamaların yeterince yapılmaması veya uygun olmayan açıklamaların yapılması çocukların ruh sağlıkları konusunda sorun yaratabilmektedir. Ne yazık ki kurban kesme telaşındaki yetişkinler çoğu zaman bu konuda yeterli duyarlılığı gösteremeyebilmektedir. Yapılan çalışmalar kurban kesimi öncesi, sırası ve sonrasında yapılan işlemlerin çocukların ruh sağlığını etkilediğini ortaya koymaktadır. Nitekim kurban bayramını kapsayan zaman ölüm kavramının en yoğun biçimde konuşulduğu ve ölümün en çok konuşulduğu dönemlerden birisidir. Özellikle okul öncesi dönemde henüz ölüm kavramı üzerine net bir bilgi kazanmamış ve daha önce ölüm olgusu ile karşılaşmamış olan çocuklar için bu durum daha çarpıcı bir biçimde ve ani olarak ortaya çıkmaktadır.

Bu ani karşılaşma da çocukların akıllarının karışmasına, tedirgin duymalarına, anne baba veya başka yakınlarını kaybetme korkusu duymalarına yol açabilmektedir. Yapılan araştırmalar çocukların 11 yaştan önce ölüme ilişkin kavrayışlarının yetersiz olduğunu ortaya koymaktadır. Çocukların küçük yaşta ölüme, can çekişmeye ve kana şahit olmaları, anlamakta güçlük çekecekleri bu olaylar nedeniyle önemli düzeyde tedirgin ve rahatsız olmalarına yol açabilmektedir. Buna yol açmamak için özellikle 12 yaş altındaki çocukların kurban kesimine doğrudan tanıklık etmelerinin önlenmesi gerekmektedir.

Çocukların bir süredir baktıkları, bir ilişki kurdukları hayvanın kesilmesi özellikle rahatsız edici olabilmektedir. Bunun için çocukların kurbanlık hayvanı, kesimden önceki günler görmesi ve beslemesi de sakınca yaratabilmektedir.

Çok sevdiği bir hayvanın kurban olarak kesilmesi veya kesim anına şahit olunması nedeniyle birçok çocuğun etten uzaklaşması ve hatta hiç et yememesi (vejetaryen) de sık rastlanan bir durumdur.

Bundan dolayı çocuklar hangi yaşta olursa olsunlar et yemeye zorlanmamalıdırlar.Çocukların kurban kesim görüntülerini televizyon kanallarından izlemeleri de yine onları etkileyecektir. Televizyon kanalları kurban kesimlerine ilişkin görüntüleri, kan ya da parçalanmış hayvan görüntülerini vermekten kaçınmalıdır.Çocukların bu sorunları yaşamalarını önlemek için aile bireylerine önemli görevler düşmektedir.

Çocuklara, bu işlemin neden yapıldığı onların anlayacağı bir dille, korkutucu olmayan ve suçluluk duygusu uyandırmayacak biçimde anlatılmalıdır.Kurban bayramı sırasında yaşananların, çocuğu çok etkilediği ve davranışlarında uyumama, yemek yememe gibi önemli değişikliklere neden olduğu görülürse bir uzmana danışılmasında yarar vardır.


Bayramınızı en içten dileklerimle kutlar sağlıklı ve mutlu bir gelecek dilerim.

ANIL SARAÇ
ÇOCUK, ERGEN VE EVLİLİK TERAPİSTİ