İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) 'Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2008 Yılı Raporu'na göre global kriz ve Türkiye ekonomisindeki olumsuz gelişmeler sanayi kuruluşlarının kaynak yapısında önemli ölçüde bozulmaya yol açtı.
Raporda şöyle denildi: “2008'de borçlarda çok hızlı bir artış söz konusu. İSO 500 kapsamındaki özel kuruluşlarda 2007'de yüzde 47.9 olan kaynak yapısı içinde toplam borç oranı 2008'de yüzde 54.4'e yükselirken, özkaynak payı yüzde 52.1'den yüzde 45.6'ya gerilemiştir. 2001 sonrası dönemde kaynak yapısı ilk kez bu boyutta bozulmaktadır.”

'Büyük erozyon'
İSO Başkanı Tanıl Küçük, “2007 yılında borçlardaki artışın yüzde 9.4, özkaynaklardaki artışın ise yüzde 17.2 olduğu hatırlandığında, 2008 yılında sanayi kuruluşlarının kaynak yapısının ne kadar bozulduğunun daha iyi anlaşılacaktır” dedi.
İSO 500 büyük sanayi kuruluşu genelinde, 2007 yılında vergi öncesi dönem kârı cari fiyatlarla yüzde 22.7 oranında artarken, geçen yıl ise yüzde 13.3 oranında küçüldüğü, özel sanayi kuruluşlarında ise vergi öncesi dönem kârında küçülmenin cari fiyatlarla yüzde 21.3, sabit fiyatlarla da yüzde 30.4 olduğu belirtildi.

İstihdam azaldı
Dönem kâr ve zarar toplamında en fazla düşüş yaşayan sektör yüzde 347.7 ile elektrik sektörü oldu. Bu sektörü yüzde 272.7 ile diğer imalat sanayi, yüzde 137.2 ile dokuma, giyim eşyası, deri ve ayakkabı sektörü izledi. Dönem kâr ve zarar toplamında artış sağlayabilen tek sektörün ise yüzde 18.7 ile madencilik sektörü olduğu bildirildi. Geçen yıl çalışan sayısının özel kuruluşlarda yüzde 0.4 arttığı, buna karşılık kamu kuruluşlarında 12.5'lik küçülme yaşandığı belirtilen raporda, toplam çalışanlar sayısındaki küçülmenin yüzde 1.6 olduğu, kamu ve özel sektör çalışan sayılarındaki değişimlerde Tekel ve Petkim'in özelleştirilmesinin etkili olduğu vurgulandı.



İhracatları yüzde 24.2 arttı
500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun ihracatının, 2008 yılında yüzde 24.2 oranında arttığını söyleyen İSO Başkanı Tanıl Küçük, “Aynı yılda Türkiye ihracatındaki artış oranı ise yüzde 23.1. Görüldüğü gibi 2008 yılında 500 büyük kuruluşun ihracat artışı, toplam ihracat artışının bir miktar üzerinde gerçekleşmiştir” dedi.
2008'de de en fazla ihracat yapan ilk 10 sıralamasının tamamının özel sektör kuruluşlarından oluştuğunu belirten Küçük, “Üretim ve katma değerde olduğu gibi ihracatta da ilk sırada Tüpraş yer aldı. 2007'de ihracatta ikinci sırada olan Tüpraş geçen yıl ilk sıraya yükseldi. 2007'de ilk sırada bulunan Ford Otomotiv ise ikinci sıraya geriledi. Üçüncü sırada ise bir sıra yükselen Oyak Renault yer aldı” dedi.

Taşıt araçları sanayii önde
İlk 50 kuruluşun ihracattaki payının ise yüzde 56.5 olduğuna dikkat çeken Küçük, 2007'de bu oranın yüzde 54.9 olduğunu, bu şirketlerin ihracattaki paylarının yüzde 1.6 puan arttığını söyledi.
Öte yandan 500 büyük sanayi kuruluşunun 48'ini taşıt araçları sanayisi şirketleri oluşturdu. 2008 yılında 500 sanayi şirketinin toplam 242 milyar 244 milyon 253 bin 905 lira olan üretimden satışlarının 32 milyar 224 milyon 424 bin 736 lirasını taşıt araçları sanayisi şirketleri gerçekleştirdi.


Yabancı şirket sayısı istikrarlı bir şekilde yükseliyor
İSO 500 listesindeki yabancı sermaye paylı şirket sayısı 148'e ulaştı. Yabancıların İSO 500 içindeki sayısındaki istikrarlı artış dikkat çekiyor.
2005 yılında, İSO 500 içindeki yüzde 100 yabancı veya yabancı sermaye paylı şirket sayısı 136'ydı. 2006 yılında bu sayı 4 şirketin daha katılımıyla 140'a ulaştı. 2007 yılında artış devam etti. 3 yeni yabancı şirket listeye girdi ve toplam sayı 143'e ulaştı. Kriz yılında listeye giren şirket sayısı daha da arttı ve 5 yeni katılımla yabancı şirket sayısı 148'e ulaştı.
Listede yüzde 100 yabancı sermayeli kuruluş sayısı 44 olurken, yüzde 50'den fazla yabancı paylı şirket sayısı 43'ten 48'e yükseldi. 'En büyük 50' içinde de yabancı şirket sayısı 18. Yabancı sermayeli kuruluşlar 500 büyük şirketin toplam kârının yüzde 23.6'sını sağlamış.

Milliyet