Sadece mahalli idarelerde görev yapan personele yapılacak ödemeler hem Belediye hem Büyükşehir hem de İl Özel İdaresi Kanunlarında düzenlenmiştir.

Her üç kanunda da farklı tutarlarda da olsa benzer düzenlemelere yer verildiğini görüyoruz. Ayrıca, mahalli idare personeline sosyal denge tazminatı ödemesi de yapılmaktadır.

Özellikle bu ödemelerin siyasi davranışların yoğun olarak yaşandığı belediyelerde objektif kriterlere bağlanmaması bir sorun olarak orta yerde durmaktadır.

Aşağıda bu konuları detaylarıyla 2021 yılı Ocak ayı verilerine göre açıklamaya çalışacağız.

Ahmet Ünlü, bugünkü yazısında bazı memurlara yapılan ilave ödemelerde objektif kriter getirilmemesi konusunu açıkladı

İşte Ahmet Ünlü'nün yazısı:

Belediye personeline her defasında 4.145 TL ödenmektedir

Belediye Kanunu'nun 49'uncu maddesine göre, belediyelerdeki toplam memur sayısının yüzde onunu geçmemek kaydıyla belediyede çalışan memurlara yılda iki defa ikramiye ödenebilmektedir. Bu ödemelerden gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.

Bu konuyla ilgili olarak 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun norm kadro ve personel istihdamı başlıklı 49'uncu maddesinde; "..Sözleşmeli ve işçi statüsünde çalışanlar hariç belediye memurlarına, başarı durumlarına göre toplam memur sayısının yüzde onunu ve devlet memurlarına uygulanan aylık katsayının (25.000) gösterge rakamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarı geçmemek üzere, hastalık ve yıllık izinleri dahil olmak üzere, çalıştıkları sürelerle orantılı olarak encümen kararıyla yılda en fazla iki kez ikramiye ödenebilir" hükmüne yer verilmiştir.

Bu hüküm çerçevesinde belediye memurlarından başarılı olanlara encümen kararıyla yılda en fazla iki defayı geçmemek üzere her defasında 25.000 x 0,165786 = 4.145 TL'den gelir vergisi ve damga vergisi kesildikten sonra kalan tutarda ikramiye ödenmektedir. Maaş katsayısındaki artışlara göre ikramiye tutarı da artmaktadır.

Büyükşehir belediyesi personeline her defasında 5.968 TL ödenmektedir

5216 sayılı Kanun'un personel istihdamı başlıklı 22'nci maddesinde; "...Sözleşmeli ve işçi statüsünde çalışanlar hariç belediye memurlarına, başarı durumlarına göre toplam memur sayısının % 10'unu ve devlet memurlarına uygulanan aylık katsayının (36.000) gösterge rakamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarı geçmemek üzere hastalık ve yıllık izinleri dahil olmak üzere, çalıştıkları sürelerle orantılı olarak encümen kararıyla yılda en fazla iki kez ikramiye ödenebilir" hükmüne yer verilmiştir.

Bu hüküm çerçevesinde büyükşehir belediyelerinde çalışan memurlardan başarılı olanlara encümen kararıyla yılda en fazla iki defayı geçmemek üzere her defasında 36.000 x 0,165786= 5.968 TL tutarında brüt ikramiye ödenebilmektedir. Bu tutardan da gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.

İl özel idaresi personeline her defasında 5.968 TL veya 4.145 TL ödenmektedir

5302 sayılı Kanun'un 36'ncı maddesinde il özel idarelerinde çalışan başarılı memurlara her defasında brüt 5.968 TL veya 4.145 TL tutarında olmak üzere yılda en fazla iki defa ikramiye ödenmektedir. Ödenecek ikramiyenin tutarının büyüklüğü büyükşehir belediyelerinin olduğu yerlere göre değişmektedir. Yani büyükşehir belediyelerinin olduğu yerdeki il özel idaresinde çalışan memurlara 5.968 TL ödenirken diğer yerlerdeki il özel idare memurlarına 4.145 TL ödeme yapılmaktadır.

5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu'nun 36'ncı maddesinde; ".Sözleşmeli ve işçi statüsünde çalışanlar hariç olmak üzere il özel idaresi memurlarına, başarı durumlarına göre toplam memur sayısının %10'unu ve devlet memurlarına uygulanan aylık katsayısının 25.000 gösterge rakamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarı geçmemek üzere, çalıştıkları sürelerle (hastalık ve yıllık izinleri dahil) orantılı olarak, encümen kararı ile yılda en fazla iki kez ikramiye ödenebilir. Büyükşehir belediyelerinin olduğu yerlerde bu rakam 36.000 olarak uygulanır" hükmüne yer verilmiştir.

Bu hüküm çerçevesinde büyükşehir belediyelerinin olduğu yerlerdeki il özel idarelerinde çalışan memurlardan başarılı olanlara yılda en fazla iki defayı geçmemek üzere encümen kararıyla her defasında 36.000 x 0,165786 = 5.968 TL tutarında, diğer yerlerdeki memurlara ise 25.000 x 0,165786 = 4.145 TL tutarında brüt ikramiye ödenmektedir.

İkramiye ödemesinde objektif kriterler konulmalıdır

Her üç kanunda da çalışan memur sayısının ancak % 10'u kadarına ikramiye ödenebilmektedir. Bunun için ikramiye ödemesinin objektif kriterler dışında yapılması personelde büyük bir hayal kırıklığı oluşturacaktır. Bazı belediyelerin ikramiye ödemesinde objektif kriterler belirleyerek başarılı personeli tespit ettikleri görülmektedir. Birçok belediyede ise kanunen zorunlu olmadığı için böyle bir düzenleme bulunmamaktadır.

Genel bir düzenlemeyle bu konuda köklü bir çözüm getirilmesinin daha doğru olacağını düşünüyoruz. Yani her belediyenin ikramiye ödemesini objektif kriterler doğrultusunda ödemesi sağlanmalıdır. Bunun için de öncelikle yukarıda belirtmiş olduğumuz her üç Kanunda da bu konuyu objektif kriterlere bağlama yönünde bir düzenleme getirilmelidir veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile bu konuda düzenleme yapılmalıdır. Aksi takdirde güzel bir uygulamanın kötüye kullanılmasının önüne geçilemez.

Diğer yandan 5302 sayılı Kanun zorunlu tutmamakla birlikte il özel idarelerinin genelinde İl Özel İdaresi Personelinin Performans ve Durum Değerlendirmesi Yönetmeliği çıkardığı ve ikramiye ödemesini buna göre yaptığı görülmektedir. Belediyeler için niçin böyle bir düzenleme yapılmadığını birilerinin sorgulaması gerekmektedir.

2021 yılında sosyal denge tazminatı ödemesi ne kadar oldu?

Belediyeler, bağlı kuruluşları ve il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen ve 4688 sayılı Kanun hükümleri uyarınca kamu görevlisi tanımı kapsamına giren çalışanlara yapılacak sosyal denge tazminatı ödemelerinde, kamu görevlileri arasında sendika üyesi olmalarına veya olmamalarına göre bir ayrıma gidilemeyecek, personelde belli bir sendikaya üye olma şartı aranmayacak ve söz konusu kurumlarda kamu görevlisi kapsamına giren tüm personelin (memur, 4/B, 4/C gibi) bu ödemeden yararlandırılması gerekecektir.

Bu çerçevede; belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine, 4688 sayılı Kanun'un 32'nci maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde ödenebilecek sosyal denge tazminatı aylık tavan tutarı en yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %100'üdür. Yani 9500 * 0,165786 = 1.574,96 TL'dir.

Sosyal denge tazminatı vergiden istisna tutulmadığı için hem % 15 gelir vergisi hem de 0,00759 oranında damga vergisi kesintisi yapılacaktır. Bu kesintiler yapıldıktan sonra ödenecek azami tazminat tutarı ise 1.326,77 TL olacaktır. Bu tazminatın verilmesi yönünde yapılabilecek sözleşmelerde, tavan tutarı aşmamak kaydıyla ödenebilecek tazminatın aylık tutarı, görev yapılan birim ve iş hacmi, görevin önem ve güçlüğü, görev yerinin özelliği, çalışma süresi, kadro veya görev unvanı ile derecesi gibi kriterlere göre farklı olarak belirlenebilir. Özetle hem ikramiye hem de sosyal denge tazminatı ödemesinin masaya yatırılması ve ödemelerde objektif kriterler getirilme zamanı gelmiştir.