Barzan aşiretinin yıllar önce İngilizlerden kaçarken Türkiye’ye sığınmasına ilişkin detayları içeren Genelkurmay ATASE Arşivi kayıtları 85 yıl sonra gün yüzüne çıktı. Belgelere göre Türkiye, 1932 yılında Barzan Aşireti’ni İngiliz zulmünden kurtardu, buhran dönemlerinde ekmeğini aşiret üyeleriyle paylaştı.

İNGİLİZ BASKISINDAN KAÇIP GELDİLER

Birinci Dünya Savaşı sonrasında petrol bölgesinde olan Irak, İngilizlerin elinde kaldı. Bölgede İngilizlere karşı oluşan bir cephede Barzan Aşireti de yer aldı. Barzan Aşireti, 1931 yılında Büyük Zap Suyu’nun sağ kanadını, sayıları bin 700’ü bulan peşmerge gücüyle ele geçirdi. Bunun üzerine Irak’taki İngilizler, Barzani kardeşleri etkisiz hale getirmek üzere harekete geçti. Aileye 1932’de baskı uygulanmaya başlandı. Barzan Şeyhi Ahmet, Molla Mustafa ve Mehmet Sıddık kardeşler aileleri ile birlikte 630 kişilik kafile halinde 1932 yılında Irak’ı terk etmek zorunda kaldı.

BARZAN AŞİRETİ TÜRKİYE’YE SIĞINDI

İngilizlerin baskısından kaçan Barzan Aşireti, 22 Haziran 1932’de Türkiye’ye sığındı. Genelkurmay ATASE Arşivi’ndeki Erzincan Üçüncü Ordu Müfettişliği’ne ithafen yazılan 24 Haziran 1932 tarihli 7’nci Kolordu Komutanlığı imzalı belgeye göre, Barzan Şeyhi Ahmet ile kardeşleri Molla Mustafa ve Mehmet Sıddık ile maiyetleri ve aile efradı silahlarını teslim ederek Yüksekova’da konuşlu 6’ncı Hudut Taburu’na iltica etti. Barzan ailesi, 6’ncı Hudut Taburu’nun muhafazasında sınırdan alınarak Gevar’a (Yüksekova) doğru yola çıkarıldı. Belgede, ailenin, yanlarında hayvanları da olduğu için günde ancak 5 kilometre yürüyebildikleri bilgisine de yer verildi. Üçüncü Ordu Müfettişliği de, bu belgeyi 9’uncu Kolordu Komutanlığı’na (Erzurum) gönderdi.

GÜVENLİĞİ TÜRK ASKERİ SAĞLADI

23 Temmuz 1932 tarihli bir diğer belgede de Şeyh Barzan’ın maiyetinin 168 erkek, 156 kadın, 135 kız çocuğu ve 171 erkek çocuğu olmak üzere 630 kişi olduğu bilgisi yer aldı. Kafilenin 21 Temmuz 1932’de Van’dan Erzurum’a hareket ettikleri, kafileye huduttan itibaren 2’nci Seyyar Jandarma Taburu tarafından tertip edilen muhafız kuvvetin eşlik ettiği anlatıldı. Bu kuvvetin kafileyi 9’uncu Kolordu hududu olan Mozik Köyü’ne kadar sevk edecekleri belirtilerek kafileyi bu köyden itibaren 1. sivil fırkasının (kıta, topluluk) teslim alması, 9’uncu Kolordu’dan istendi.

BOP’UN BAŞROLÜNDE BARZANİ BULUNUYOR

1932’de Türkiye’ye sığınan Barzani aşiretine o yıllardan bugüne Türkiye yardım ve desteğini esirgemedi. Bölgedeki Kürt halkının refahı için atılan adımlarda da hep IKBY’nin yanında olundu. Ancak Türkiye’nin de içerisinde bulunduğu bölgede bugün IKBY lideri Mesud Barzani İsrail ile kol kola girerek bölgeyi parçalama planın baş aktörü haline geldi. Barzani, tüm itiraz, tepki ve karşı çıkışlara rağmen 25 Eylül korsan referandumunu gerçekleştirdi. Irak’ın siyasi ve toprak bütünlüğüne darbe vuran Barzani, halen bölgedeki kaos girişimini sürdürüyor.

Ekmeğimizi paylaştık

Genelkurmay ATASE Arşivi'nde yer alan 23 Temmuz 1932 tarihli belgelerde, Türkiye’nin kardeş Kürt halkına yaklaşımını gösteren önemli bir bilgi de yer aldı. Belgelerde, Türkiye'nin Barzan aşiretinde yer alan 630 kişiye ekmek temin ettiği de ifade edildi. 7’nci Kolordu Komutanlığı imzalı belgede, göç yolunda günlerce aç biilaç yürüyen Barzan ailesine Türkiye’nin uzattığı kardeşlik elini gösteren şu ifadeler dikkat çekti: “Bu kafile aç ve sefil. Ve bu yüzden bir çoğunun hasta olduğu, Gevar’dan Van’a hareket etmekte olan ikinci Barzan kafilesi daha aç ve sefildir. Hiç olmazsa ekmeklerinin teminini icap edenlere emir buyrulması maruzdur.”

KAYNAK: YENİ ŞAFAK