17 Aralık 2010'da Tunus'taki ilk kıvılcımla birlikte Ortadoğu ve Kuzey Afrika'yı saran Arap Baharı, Tunus ve Mısır'daki diktatörleri yerlerinden ederken, Libya'da da Kaddafi yönetimini devirmeye hazırlanıyor. Tüm bu gelişmeler ışığında petrol fiyatları, yılbaşından bu yana 'Arap Baharı'nın da etkisiyle hızlı bir yükselişe geçti.

PETROL 4.5 AYDA 35 DOLAR ARTTI
Ancak, ekonomideki durgunluk beklentisi, talepte artış yaşanmaması ve Arap Baharı'nda sona gelinmesine rağmen petrol fiyatları spekülasyonlar yüzünden düşmüyor. 15 Aralık 2010'da 92 dolar seviyelerindeki brent tipi ham petrolün varil fiyatı, Kuzey Afrika ve Ortadoğu'daki jeopolitik kriz ve spekülasyonlarla birlikte 28 Nisan'da 127.69 dolara kadar yükseldi. Petrol fiyatlarının artacağı yönünde pozisyon alan spekülatörler yüzünden önceki gün Libya'dan gelen olumlu haberler de fiyatlarda önemli bir düşüş sağlamadı. Petrol, piyasalarda dün 107-108 dolar seviyelerinden işlem gördü. Mali piyasalardaki belirsizliklere paralel jeopolitik krizler yüzünden yatırımcıların altın ve petrol gibi emtia alımlarını artırmasıyla 'kağıt petrol'ün fiyatında spekülatif oynamalar sürüyor.

YATIRIMCI YÜKSELİŞE OYNUYOR
Öyle ki Uluslararası Enerji Ajansı'na (IEA) göre, petrol fiyatlarındaki değişimin en az yüzde 25'i spekülasyon kaynaklı. Buna en somut örnek, ham petrol piyasası için en yüksek likiditeye sahip NYMEX Borsası'nın açık pozisyon (petrol artışına oynayan para) değerlerinin 2000 yılında 13 milyar dolar iken 2011'de 150 milyar dolara çıkması. 2000 yılında 500 milyon varil olan açık pozisyon miktarı ise 2011'de 1.5 milyar varile yükseldi. Petrol fiyatlarındaki hızlı artışta fiziki piyasalar kadar finansal piyasaların da etkisi büyük oldu.

Libya'nın petrol ticaretindeki payı: % 4
ARAP ülkelerinde başlayan iç karışıklıkların petrol arzına en büyük etkisi Libya'da yaşandı. Libya'nın günlük 1.6 milyon varil olan ihracatı 100 bin varile kadar düşerek, piyasada 1.5 milyon varil arz eksikliği yaşandı. Bu miktar, günlük yaklaşık 88 milyon varil olan dünya toplam petrol talebine göre düşük bir pay gibi gelebilir. Ancak, ülkelerin iç üretimleri çıkarıldığında uluslararası ticarete konu olan ham petrol hacminin günlük 35 milyon varil olduğu düşünüldüğünde Libya krizi sebebiyle oluşan kaybın ülkelerarası ticaretteki payı yüzde 4'ü buluyor.

 Sabah