Adaylık süresi içerisinde disiplin cezası alanların ilişiklerinin kesilebileceğini düzenleyen 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun,  57. maddesinin birinci fıkrasının “Adaylık süresi içinde disiplin cezası almış olanların disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişikleri kesilir.” biçimindeki birinci cümlesi anayasa mahkemesinin  2013/15E, 2013/131K ve 14.11.2013 tarihli kararı ile iptal edilmiştir.

Anayasa mahkemesinin iptal kararının gerekçesinde "Anayasa’nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti, eylem ve işlemleri hukuka uygun, insan haklarına saygılı, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, her alanda adaletli bir hukuk düzeni kurup bunu geliştirerek sürdüren, Anayasa’ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, Anayasa ve hukukun üstün kurallarıyla kendini bağlı sayan, yargı denetimine açık olan devlettir.

Kanun koyucu hukuk devletinde kamu hizmetlerinin uyum ve düzen içinde yürütülmesini sağlamak amacıyla hizmeti sunan kamu görevlileri için disiplin düzenlemeleri içeren kurallar öngörebilir ve bu kurallara uyulmasını temin etmek amacıyla çeşitli disiplin yaptırımları benimseyebilir. Ancak disipline konu eylemler ile yaptırımlar arasında adil bir dengenin gözetilmesi de hukuk devleti ilkesinin bir gereğidir. Eylem ile yaptırım arasında bulunması gereken adil denge, “ölçülülük ilkesi” olarak da adlandırılmakta ve bu ilkenin alt ilkelerini de elverişlilik, zorunluluk ve orantılılık ilkeleri oluşturmaktadır.

“Elverişlilik ilkesi”, öngörülen yaptırımın ulaşılmak istenen amaç için elverişli olmasını, “zorunluluk ilkesi” öngörülen yaptırımın ulaşılmak istenen amaç bakımından zorunlu olmasını ve “orantılılık ilkesi” ise öngörülen yaptırım ile ulaşılmak istenen amaç arasında olması gereken orantıyı ifade etmektedir.

İtiraz konusu kuralda disiplin cezası gerektiren farklı fiiller için ayrım yapılmaksızın tek bir yaptırım benimsenmiştir. Diğer bir ifadeyle uyarma cezasını gerektirecek bir fiil karşılığında uygulanacak yaptırım ile daha ağır bir disiplin cezasını gerektirecek bir davranış aynı sonuca bağlanmıştır. Buna göre bireyin kamu hizmetinde kalmasının, disiplin cezası gerektiren eylemlerin ağırlığına uygun herhangi bir kademelendirme yapılmayarak, adil ve makul bir denge gözetilmeksizin ölçüsüz bir biçimde memuriyetten çıkarılma yaptırımına tabi tutulmasının hukuk devleti ilkesi ile bağdaşmayacağı açıktır." Denilmektedir.

Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen bu madde ile aday memurlar uyarma cezası ile tecziye edilseler dahi görevlerine son verilebilmektedir. Aday memurların disiplin cezasını gerektiren fiilleri sebebi ile aldıkları disiplin cezaları ve bu ceza sebebi ile görevlerine son verilmesi arasındaki orantısızlık yıllarca aday memurların telafisi olmayan mağduriyetlerine sebep olmuştur.  657 sayılı Yasa'nın 125. Maddesi ile devlet memurlarına verilecek disiplin cezaları ile her bir disiplin cezasını gerektiren fiil ve haller sayılmışken ve bu cezaların en ağırı olarak Devlet memurluğundan çıkarma cezası getirilmişken, az kusurlu fiiller sebebi ile alınan disiplin cezalarının en ağır yaptırıma tabi tutulması şeklindeki bu haksız düzenleme nihayet Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir.  

İlgili Anayasa Mahkemesi Kararı İçin Tıklayınız