Türkiye'de son yılların en büyük gündem konusu olan et fiyatlarının temelinde yatan arz sorununu çözmek için Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'ndan çok güçlü bir adım geldi. Üreticiyi destekleyerek hayvan arzını artıracak olan Hayvancılık Destekleme Modeli, 26 Temmuz'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazetede yayımlandı. Verimli, sürdürülebilir, kaliteli üretimi hedefleyen ve büyükbaş, küçükbaş, arıcılık ve ipek böceği faaliyetlerini kapsayan destekleme modeli, üç yıllık hayata geçirildi.

ÜÇ AYAK ÖNEMLİ

İlk kez uzun süreli geliştirilen bu modelle üretici de önünü görebilecek. Sektör tarafından heyecanla karşılanan yeni destekleme modelinde üreticiler, "İlk kez üreticiye tam anlamıyla kulak verildi, bu kadar kapsamlı bir destek hazırlandı. Bu desteğin bizim için önemli üç ayağı var. Birincisi üç yıllık olması, önümüzü görebileceğiz. İkincisi eskiden destekler parça parçaydı. 20 kalemde destek veriliyordu ancak atılan taş ürkütülen kuşa değmiyordu. Bizim için ana iki kalem var, biri buzağı diğeri ise süt. Destekler sadeleştirilip miktarı artırıldı. Bu besicinin üretim hevesini artıracak. Üçüncü ana konu ise aile işletmeleri. İlk kez aile işletmelerine bu kadar kapsamlı bir destek veriliyor. Artık besiciler üretimden kopuyordu. Bu desteklerle üretim iştahı yeniden artacak. Arz artınca et fiyatları da düşer" diyor. Türkiye'de büyükbaş hayvancılığın yüzde 80'i, küçükbaşın ise yüzde 95'i aile işletmeleri tarafında yapılıyor. Aile işletmesi ise 20 hayvanın altında besicilik yapanlara deniliyor. Şimdiye kadar verilen desteklerden bu işletmeler çoğunlukla faydalanamıyordu. O nedenle de desteklerden verim alınamıyordu. Üreticinin taleplerine kulak verilerek hazırlanan bu destekleme modelinde aile işletmeleri ilk defa ilave destek alacak. Ayrıca kadın ve genç yetiştiricilere ilk defa pozitif ayrımcılık yapılarak temel desteğe ilave destek verilecek.

KOOPERATİF KATKISI

Yeni destekleme modeli kooperatifçiliğin de yaygınlaştırılmasına katkı sunacak. Öyle ki destek kapsamında tarımsal amaçlı örgütlerin üye/ortakları temel desteğe ilk defa ilave destek alacak. Önceden anaç hayvanlar için ödenen küçükbaş destekleri ilk defa kuzu ve oğlaklar için ödenecek. Doğan her buzağıya destek verilecek. Anaç hayvan ve süt üretiminin de desteklenesi hedeflenen model kapsamında süt ve besilik materyal üretim planlama bölgesi olarak belirlenen illerde doğan buzağı ve malaklar için temel desteğe yüzde 50, çiğ süt desteğinde ise süt üretim planlama bölgesi illerinde temel desteğe yüzde 40 ilave destekleme yapılacak.

4.800 TL'YE ÇIKACAK

Verimlilik kriterlerini sağlayan bir aile işletmesi, buzağı başına 2 bin 68 TL destek alırken, yeni model kapsamında 4 bin 800 TL destek alacak. İşletme sahibinin kadın ve/veya genç yetiştirici olması durumunda ilave 700 TL, birinci derece tarımsal amaçlı örgüt üyesi olması durumunda ilave 200 TL olmak üzere buzağı başına 5 bin 700 TL desteğe ulaşılacak. Bir aile işletme 28 bin 680 TL destek alırken, yeni model kapsamında 77 bin TL desteğe ulaşılacak.

ET ÜRETİMİNİ ARTIRACAK

Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği (TÜKETBİR) Başkanı Bülent Tunç, "Yeni hayvancılık destekleme modeli ile önceki yıllara nazaran küçük aile işletmelerine pozitif ayrımcılık yapılmış. Üretimin tabana yayılması ve üretimde lokomotif görevi olan aile işletmelerinin desteklenmesi gerektiğini uzun yıllardır dile getiriyorduk. Hayvancılıktan yeteri kadar kazanamadıkları için hayvancılıktan çıkan Aile tipi işletmeler üretime yeniden katıldığında, arzdaki artışı en yakın dönemde hisseder hale geliriz" dedi. Yeni modelde sperma teknolojisinin kullanılacağına da dikkat çeken Tunç, "Anaç hayvan sayısının kısa zamanda artırabilmek için yıllardır konuşulan ama bir türlü uygulanmayan cinsiyeti belirli sperma teknolojisinin kullanılması çok önemli. Ari işletmelerde sadece dişi hayvan üzerinden destek vererek bu işletmelerin adeta damızlık merkezi gibi çalışmaları sağlanacak ve zamanla damızlık hayvan ithalatımız azalacaktır" diye konuştu. Türkiye'de yaklaşık 17 milyon büyükbaş hayvan varlığı olduğunu aktaran Tunç, yeni modelle damızlık hayvan varlığının artacağına dikkat çekti.

İSTİHDAMA DA KATKI SUNACAK

Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği (ETBİR) Başkanı Ahmet Yücesan, aile işletmelerine verilen desteğe dikkat çekerek, "İlk defa uygulanacak olan aile işletmelerinin desteklenmesi üretimin artırılması konusunda önemli bir uygulama olacak. Yıllar itibarıyla üretim maliyetlerinin artması büyük işletmeleri zorlaması karşısında, aile işletmelerini tamamen çaresiz bırakmıştı. Bu haliyle hem kırsalda istihdam sağlanmış olacak, hem de üretim artırılmış olacak" dedi. Destekleme modelinde ana temanın üretimi artırmak üzerine kurgulandığına dikkati çeken Yücesan, şöyle devam etti: "Her bir hayvansal ürün için kaliteli ve miktarsal üretim koşuluyla desteklerin verileceği beyan edildi. Böylece, doğru hazırlanmış modelin doğru uygulanmasıyla ihtiyacımız olan üretim miktarı artmış olacak."

DESTEKLER SADELEŞTİ

Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, desteklerin üç yıllık açıklanmış olmasının önemine dikkat çekti. "İlk kez besiciler olarak önümüzü görebiliyoruz" diyen Doğru, aile işletmelerinin yanı sıra genç ve kadınlara verilen desteğin de üretim hevesini artıracağını kaydetti. Doğru, "Bir diğer önemli husus da ödemelerin sade- leşmesi. Eskiden 20 kalemde des- tek veriliyordu. Çok kafa karışıklığına yol açıyordu. Ancak üretici için aslolan iki kalem var. Biri buzağı diğeri ise süt teşviki. Desteklerin sadeleşmesi gerçekten çok ciddi katkı sağladı. Bakanlığımıza teşekkür ediyoruz" diye konuştu.

Betül Alakent