GÖKÇER TAHİNCİOĞLU Ankara

YSK’nın BDP’nin desteklediği bağımsızların önce aday olamayacağına karar verip sonra bu karardan dönmesi, kaset skandalları nedeniyle MHP’li 10 yöneticinin istifa etmesi, Başbakanlık konvoyuna Kastamonu’da düzenlenen saldırı, Ak Parti’nin Hopa mitinginde yaşanan olayların damga vurduğu ve miting meydanlarında örneğine az rastlanır derecede sert suçlamaların yapıldığı seçim sürecinin ardından bugün son sözü halk söyleyecek.

Sandık başına
15 siyasi partinin katılacağı seçimde, 7 bin 492’si siyasi partilerden, 203’ü de bağımsız olmak üzere toplam 7 bin 695 aday yarışacak. Yurtdışı Seçmen Kütüğü’ne kayıtlı 2 milyon 568 bin 977 seçmen, 10 Mayıs’tan bu yana oy kullanıyor. Gurbetçiler de bugün saat 17.00’ye kadar oylarını verebilecek.

TC kimlik numarası
Seçimde kayıtlı 50 milyon 189 bin 930 seçmen, 199 bin 207 sandıkta oy kullanacak. Seçmen bilgi kağıdı gelmeyen vatandaşlar da oy kullanabilecek. Kağıdı bulunmayıp kütüğe kayıtlı olanlar, ibraz edecekleri kimlik belgeleriyle (nüfus kağıdı, resmi daireler veya iktisadi devlet teşekküllerince verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, ehliyet, evlenme cüzdanı) oy verebilecekler. Üzerinde TC kimlik numarası olmayan bir kimlik belgesi ibraz eden seçmenin oy kullanabilmesi için bu belgelerin yanında seçmen bilgi kağıdını veya nüfus müdürlüğünden alınacak nüfus kaydı gibi TC kimliğini ispata elverişli bir belgeyi de ibraz etmesi şart olacak. Seçmenler, YSK’nın “www.ysk.gov.tr” internet sitesinden de hangi sandıkta oy kullanacaklarını öğrenebilecek.

Adaylar istediği yerde
Milletvekilleri, milletvekili kimliği ve seçmen bilgi kağıdını, milletvekili adayları ise her hangi bir İl Seçim Kurulu Başkanınca milletvekili adayı olduklarına dair verilmiş seçmen bilgi kağıdını göstererek kayıtlı oldukları seçim çevresi dışında da oylarını kullanabilecek.

Nasıl oy kullanılacak
Oy kullanacağı sandığa gelecek olan seçmen, sandık kurulu başkanına kimliğini ve seçmen bilgi kartını verecek. Seçmen bilgi kağıdı bulunmayanların verdiği TC kimlik numaralı nüfus cüzdanı ve benzeri kimlikler de sandık kurulu tarafından kabul edilecek. Mühür, oy pusulasını ve zarfı alacak olan seçmen, kabine girerek, seçeceği parti ya da bağımsız adayın hanesine mührü basacak. Oy pusulasını zarfa koyacak olan seçmen sandığa oyunu attıktan sonra sandık kurulundaki listede, isminin karşısına imza atacak ve kimliğini alarak sandık alanından ayrılacak. Bu yıl ilk kez bağımsız adayların da ismi pusulada yer aldığından, geçmişte olduğu gibi, bağımsız adayın isminin yer aldığı bir kağıdın ya da bastırılmış pusulanın zarfa konulması halinde oy geçersiz hale gelecek. Bağımsızlara oy verenlerin de mutlaka pusulaya mühür basması gerekecek. Sandık alanında cep telefonu ile konuşan, diğer seçmenleri rahatsız eden, oy verme kabinine girmeye çalışanlar hakkında yasal işlem yapılacak. 

RAKAMLARLA SEÇİM
Çok partili döneme 1950’de geçen Türkiye, bugün 17. genel seçimler sonucu 550 milletvekilini TBMM’ye gönderecek.
İşte rakamlar:
-  2 milyon 568 bin 977’si yurtdışı seçmen kütüğüne kayıtlı olmak üzere toplam 52 milyon 758 bin 907 seçmen oy kullanacak.
-  Türkiye genelinde oy verme işlemi için 199 bin 207 sandık kurulacak.
-  203’ü bağımsız toplam 7 bin 695 aday seçimlerde milletvekili seçilebilmek için yarışacak.
-  Oy pusulalarında 15 siyasi parti ile, o bölgenin bağımsız adayları yer alacak.
-  Türkiye’nin doğusundaki 32 ilde oy verme işlemi 07.00 - 16.00, diğer illerde 08.00 - 17.00 saatleri arasında oy kullanılacak.
-  Toplam 550 milletvekilinin yüzde 15.5’i, tek başına 85 ismin belirleneceği İstanbul’dan çıkacak.
-  YSK’nın belirlediği seçim çevrelerine göre Bayburt ilk kez tek milletvekili çıkaracak.
-  İstanbul’da 9 milyon 387 bin 327 seçmen 85 milletvekili belirleyecek. Her bir milletvekiline 110 bin 439 seçmen düşecek.
-  Tek vekilli Bayburt’ta ise 50 bin 22 seçmen, “şanslı vekil”i belirleyecek.

SAATLERE DİKKAT
Seçimde Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis olmak üzere 32 ilde 07.00-16.00 saatlerinde oy verilecek. Bunların dışındaki şehirlerde ise oy kullanma saatleri 08.00-17.00 olarak belirlendi.

BUNLAR YASAK
YSK’nın aldığı karara göre, bugün, gün boyunca uygulanacak yasaklar şöyle:
-  Sabah saat 06.00’dan gece saat 24.00’e kadar, her ne suretle olursa olsun alkollü içki satılamayacak, içkili yerlerde umumi mahallerde alkollü içki verilemeyecek, içilmesi yasak olacak.
-  Oy verme süresince bütün umumi eğlence yerleri kapalı kalacak, eğlence yeri niteliğini taşıyan lokantalarda yalnız yemek verilebilecek.
-  Sabah saat 06.00’dan gece saat 24.00’e kadar, emniyet ve asayişi korumakla görevli olanlardan başka hiçbir kimse, 5237 sayılı TCK’nın 6. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinin (1), (2), (3) ve (5) numaralı alt bentlerinde gösterilen silahları köy, kasaba ve şehirlerde taşıyamayacak.
-  Saat 18.00’e kadar radyolar ve her türlü yayın organları tarafından seçim ve seçim sonuçları ile ilgili haber, tahmin ve yorum yapılması yasak olacak. Saat 18.00 ile 21.00 arasında radyolarda ve her türlü yayın organlarında ancak YSK tarafından seçimle ilgili olarak verilecek haber ve tebliğler yayınlanabilecek. Saat 21.00’den sonra bütün yayınlar serbest olacak, ancak YSK tarafından gerek görülmesi halinde saat 21.00’den önce de yayınların serbest bırakılmasına karar verilebilecek.
 

Seçimin ilkleri
Bu seçimde uygulanan “ilkler” ise şöyle:
-  İlk kez 25 yaşındakiler aday olabildi.
-  Tahta oy sandıkları tarihe karıştı. Eni 40, boyu 55, yüksekliği 50 cm, şeffaf, ısıya ve kırılmaya dayanıklı sert plastikten yapılan sandıklara oy atılacak.
-  Oy verme kabinleri değişti. Kabinler, eni 120, boyu 120, yüksekliği 180 santimetre, portatif, hafif metal profil üzerinde, bir tarafı açılıp kapanabilir ve içini göstermeyen koyu renk dayanıklı sentetik kumaşla kaplı, kolay taşınabilir ve katlanabilir olacak şekilde yapıldı.
-  Oy zarflarının boyu büyüdü. Zarflar, her seçim için ayrı renkte, eni 15 cm, boyu 21 santimetre olarak basıldı.
-  Seçim sürecinde ilk kez Kürtçe propaganda ve güneş battıktan sonra propaganda konuşması yapılması ceza nedeni sayılmadı.

İSTANBUL, ANKARA İZMİR’İ ALAN KAZANIR
Seçimde, 3 büyük kent, toplam 132 milletvekili çıkartacak. İstanbul üç seçim bölgesinden 85, Ankara iki seçim bölgesinden 31 ve İzmir de iki seçim bölgesinden 16 milletvekilini parlamentoya gönderecek. 2 seçim bölgesinden oluşan Ankara’da birinci seçim bölgesinden 16, ikinci seçim bölgesinden ise 15, 3 seçim bölgesine ayrılan İstanbul’da birinci seçim bölgesinin milletvekili sayısı 30, ikinci seçim bölgesinin milletvekili sayısı 27, üçüncü seçim bölgesinin milletvekili sayısı ise 28 oldu. İki seçim bölgesinden oluşan İzmir’de ise her seçim bölgesi 13’er milletvekili çıkaracak. Seçimde, 3 büyük kent, toplam 132 milletvekili çıkartacak. İstanbul üç seçim bölgesinden 85, Ankara iki seçim bölgesinden 31 ve İzmir de iki seçim bölgesinden 16 milletvekilini parlamentoya gönderecek. 2 seçim bölgesinden oluşan Ankara’da birinci seçim bölgesinden 16, ikinci seçim bölgesinden ise 15, 3 seçim bölgesine ayrılan İstanbul’da birinci seçim bölgesinin milletvekili sayısı 30, ikinci seçim bölgesinin milletvekili sayısı 27, üçüncü seçim bölgesinin milletvekili sayısı ise 28 oldu. İki seçim bölgesinden oluşan İzmir’de ise her seçim bölgesi 13’er milletvekili çıkaracak.

Çıkarılacak milletvekili sayısı
ADANA 14 14
ADIYAMAN 5 5
AFYON 5 7
AĞRI 4 5
AMASYA 3 3
ANKARA 31 29
ANTALYA 14 13
ARTVİN 2 2
AYDIN 7 8
BALIKESİR 8 8
BİLECİK 2 2
BİNGÖL 3 3
BİTLİS 3 4
BOLU 3 3
BURDUR 3 3
BURSA 18 16
ÇANAKKALE 4 4
ÇANKIRI 2 3
ÇORUM 4 5
DENİZLİ 7 7
DİYARBAKIR 11 10
EDİRNE 3 4
ELAZIĞ 5 5
ERZİNCAN 2 3
ERZURUM 6 7
ESKİŞEHİR 6 6
GAZİANTEP 12 10
GİRESUN 4 5
GÜMÜŞHANE 2 2
HAKKARİ 3 3
HATAY 10 10
ISPARTA 4 5
MERSİN 11 12
İSTANBUL 85 70
İZMİR 26 24
KARS 3 3
KASTAMONU 3 4
KAYSERİ 9 8
KIRKLARELİ 3 3
KIRŞEHİR 2 3
KOCAELİ 11 9
KONYA 14 16
KÜTAHYA 5 6
MALATYA 6 7
MANİSA 10 10
K.MARAŞ 8 8
MARDİN 6 6
MUĞLA 6 6
MUŞ 4 4
NEVŞEHİR 3 3
NİĞDE 3 3
ORDU 6 7
RİZE 3 3
SAKARYA 7 6
SAMSUN 9 9
SİİRT 3 3
SİNOP 2 3
SİVAS 5 6
TEKİRDAĞ 6 5
TOKAT 5 7
TRABZON 6 8
TUNCELİ 2 2
ŞANLIURFA 12 11
UŞAK 3 3
VAN 8 7
YOZGAT 4 6
ZONGULDAK 5 5
AKSARAY 3 4
BAYBURT 1 2
KARAMAN 2 3
KIRIKKALE 3 4
BATMAN 4 4
ŞIRNAK 4 3
BARTIN 2 2
ARDAHAN 2 2
IĞDIR 2 2
YALOVA 2 2
KARABÜK 2 3
KİLİS 2 2
OSMANİYE 4 4
DÜZCE 3 3

TOPLAM 550 550

Milliyet