Alper URUŞ

Türkiye, 7 Haziran'da kendisini TBMM'de temsil edecek olan milletvekillerini seçmek için sandık başına gitti. Yapılan son genel seçimde, 174 bin 220 sandık seçmenin önüne kondu. 54.8 milyon seçmenin 47.5 milyona yakını oy kullandı. Geçerli oy sayısı 46.1 milyon oldu ve seçime katılım oranı yüzde 86.6'ya ulaştı. Milletvekilliği seçiminin ardından ortaya çıkan tabloda AK Parti yüzde 40.9, CHP yüzde 25, MHP yüzde 16.3 ve HDP yüzde 13.1 oranında oy aldı. Bu sonuç hiçbir partinin 276 milletvekiline ulaşamaması, yani tek başına iktidar olamaması demekti. Seçim sonucu günlerce medya organlarında enine boyuna tartışıldı. Türkiye'nin önünde artık 'koalisyon süreci' ya da sonrasında bir 'erken seçim' vardı.

NEDEN ANDY-AR'LA ÇALIŞTIK?

Üç hafta önce sandığa giden seçmenin, seçimin ardından ne düşündüğünü, eğilimini HABERTÜRK okurları için araştırdı. Koalisyon görüşmelerine günler kala HABERTÜRK, 2009 yılından bu yana 5 önemli seçimde çıkan sonuca en yakın verileri sunan ANDY-AR ile bu çalışmayı gerçekleştirdi.

ANDY-AR, 2009 yerel seçim sonucuna en yakın değerleri veren 2 araştırma şirketinden biri oldu. 2010 yılında yapılan referandumu tek başına bilen araştırma şirketi, yine 2011 Genel Seçimi'ne ilişkin en doğru sonucu veren 2 şirket arasında yer aldı. 2014 yılında Cumhurbaşkanlığı seçim sonucunu en iyi tahmin eden ANDY-AR, 7 Haziran genel seçim sonucu verileriyle bir kez daha tarafsızlığını ve güvenilirliğini sergiledi.

ÇALIŞMANIN YÖNTEMİ

ANDY-AR, Türkiye siyasetinin gündeminde yer alan konuların halk tarafından değerlendirilmesini ölçmek amacıyla bu çalışmayı yaptı. Araştırmada kantitatif araştırma tekniklerinden 'CATİ (telefonla görüşme) tekniği' kullanıldı. Çalışma yurt genelinde 31 ilde, 25-28 Haziran 2015 tarihleri arasında 1566 kişiyle görüşme yapılarak tamamlandı. Farklı sosyo-ekonomik, sosyo-demografik gruba mensup kişilerden yaş, cinsiyet, eğitim, mahalle/semt kotalarına göre tesadüfi biçimde seçilmiş deneklerle görüşüldü. ANDY-AR okuyacağınız araştırmada 0.95 güven aralığı içinde hata payını ise +/- % 2.5 olarak açıkladı.

HANGİ SORULAR SORULDU?

Bu yazı dizisinde 3 hafta önce sandığa giden seçmenin, seçim sonucundan memnun olup olmadığını, bugün seçim olsa ortaya çıkacak tablonun nasıl olabileceğini okuyacaksınız. Partilerin tabanlarının koalisyon arayışı içinde hangi partiye yakınlık duyduğunu ve hangi koalisyona yeşil ışık yakabileceğini göreceksiniz. İşte seçmenin merak ettiği soruların cevapları ve ANDY-AR Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Acar'ın değerlendirmesiyle seçmenin nabzı...

Kamuoyu araştırma şirketi ANDY-AR, seçimden 3 hafta sonra seçmene, "Seçim sonucundan memnun musunuz?" sorusunu yöneltti. Ankete katılanların yüzde 67.4'ü "Hayır, memnun değilim" yanıtını verirken, memnun olduğunu söyleyenlerin oranı % 32.6 çıktı.

Partilere göre memnuniyet oranındaysa AK Partili seçmenin % 81.9'u "Memnun değilim" yanıtı vererek birinci sırayı aldı. Memnun olmayan ikinci seçmen grubu % 65.5 ile MHP, % 63.2 ile CHP olurken, HDP'li seçmenin yüzde 80.6'sı sonuçtan memnun olduğunu dile getirdi.

SONUCU BİLSENİZ AYNI OYU VERİR MİYDİNİZ?

Memnuniyet oranının % 32.6 olduğu 7 Haziran Genel Seçimi sonrası seçmene, "Peki sonuçların böyle çıkacağını bilseydiniz parti tercihiniz değişir miydi?" diye de soruldu. Bu soruya ankete katılanların % 91.8'i "Hayır değişmezdi" cevabını verirken, % 8.2'si tercihinin değişebileceğini ifade etti.

 

AK Partili seçmenin % 55'i MHP'yle kurulacak bir koalisyona destek veriyor. CHP'yle kurulacak koalisyona ise bu destek % 10.9 oranında. CHP'li seçmeninse % 28.7'si AK Parti'yle koalisyona 'Evet' diyor. İkinci olaraksa % 25.3 oranında CHP-MHP-HDP koalisyonunu istiyor. MHP'li seçmenin % 53.6'sı AK Partili koalisyona sıcak bakıyor. HDP'li seçmense % 36.6 oranında AK Parti-CHP koalisyonunu destekliyor.

AK PARTİ, 272-277 CHP, 135-140 VEKİL

ANDY-AR, olası bir genel seçim sorusuyla seçmenin nabzını tuttuğunda oy pastasında AK Parti ile CHP'nin oylarının yükseldiği, MHP ve HDP'nin oylarında düşüş olduğu sonucu çıkıyor. Araştırmaya göre AK Parti % 42.8, CHP % 27.3, MHP % 15.4 ve HDP % 11.7 oranında oy alıyor. Bu oranlarla AK Parti 272- 277 arasında milletvekilliği kazanıyor ve Faruk Acar, tek başına iktidar şansının yine sınırda olabileceğini söylüyor. CHP vekil sayısını 140'lara doğru taşırken, MHP 75-80, HDP ise 65-70 civarında milletvekili çıkarabiliyor.

Partiler arası oy geçişi tablosundaysa AK Partili seçmenin % 97.6'sı, CHP'li seçmenin % 95.7'si, MHP'li seçmenin % 75.7'si ve HDP'li seçmenin % 84'ü yine kendi partisine oy vereceğini belirtiyor. Dört partinin oy dalgalanmasına bakıldığında MHP'li seçmenin % 20.3'ü AK Parti'ye, HDP'li seçmenin % 13.5'i ise CHP'ye oy verebileceğini açıklıyor.

SEÇMENİN 3'TE 1'İ: AK PARTİ-MHP

Çalışmaya katılan tüm deneklere "En çok hangi koalisyon formülünü destekliyorsunuz" sorusu yöneltildiğinde yüzde 31.7 oranında AK Parti-MHP, 17.8 oranında AK Parti-CHP, 13.4 oranında CHPMHP- HDP ve 10.2 oranındaysa HDP'nin dışarıdan desteklediği CHP-MHP koalisyonu öne çıkıyor. Seçmenin beşinci olarak 3.2 oranında desteklediği koalisyonsa AK Parti-HDP koalisyonu oluyor.

SEÇMENİN TERCİH NEDENLERİ

Seçmenlere, oy verdikleri partiyi tercih etmelerinin gerekçeleri de soruldu (Solda, ilk 5'er gerekçe var). AK Partili seçmenin ilk gerekçesi 'İdeolojime ve siyasi görüşüme uygun olduğu için' oldu. Seçmen ikinci neden olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı gösterdi. CHP'li seçmenin oy gerekçesinin ilk iki nedeni 'İdeolojik yakınlık ve Atatürkçülük'tü. MHP'li seçmen oy gerekçesini 'Siyasi bakışı yani ideolojisi ve milliyetçilik' olarak açıklarken HDP'liler, "Kürtleri temsil ettiği için ve çözüm süreci" yanıtını verdi.

FARUK ACAR: AK PARTİ VE CHP YİNE TREND PARTİ OLUR

"Aslına bakarsanız bugün seçim olsa oy oranlarında çok büyük bir değişiklik görünmüyor. Oy oranlarına baktığınızda AK Parti'nin Türkiye genelinde yüzde 2'lik artışının olduğunu, CHP'nin yüzde 2.3'lük yükselişini, MHP'de hafif bir kırılma olduğunu ve HDP'nin 1.5 civarında oy kaybını görüyoruz. AK Parti'de bir artış var. AK Parti'ye oy veren seçmenin yüzde 98'i tekrar oy vereceğini söylüyor. Saadet Partisi'nden AK Parti'ye yoğun bir oy kaymasının yaşandığını söylemek mümkün. Bu seçim AK Parti'ye kızıp, "Ben mesajımı verdim, tekrar AK Parti'ye oy verebilirim" diyenlerden yarım ile 1 puan arasında MHP'den kayma görülüyor. CHP'nin oylarındaki artış ise daha çok Batı'da HDP'ye oy verenlerden. Stratejik olarak oy kullanan ama yüzde 13'ün de çok olduğunu düşünenlerin, 'Nasılsa barajı geçti' denebilecek bir algıyla bugün itibarıyla CHP'nin oy artışına sebep olduğunu söylemek mümkün. CHP'ye Vatan Partisi'nden de oy kayması görünüyor. Bu seçimde MHP ve HDP trend partilerdi. Bugün itibarıyla yine AK Parti ve CHP bir trende girmiş durumda. Bu iki partinin yükselişi diğer iki partinin düşüşüne neden olacak. Kahvehane köşelerinde 'Acaba şu anda ne oldu, ülke kötüye gider mi, istikrar bozulur mu' diyebilecek bir seçmen kitlesinin oy geçişgenliği konusunda hareketli olduğunu söyleyebiliriz."