Bahar Atakan

Hükümetin "yüksek yargıyı" yeniden düzenlediği tasarı yasalaştı. Adalet Bakanlığı, Yargıtay ve Danıştay'ın yapısını değiştirecek yasa ile ömür boyu Yargıtay ve Danıştay üyeliği dönemi son bulacak. Üyelikler, Anayasa Mahkemesi'ndeki gibi 12 yılla sınırlandırılacak ve bir kişi bir kez seçilebilecek. Yasanın yürürlüğe girmesiyle Yargıtay ve Danıştay'daki toplam 711 üyenin, üyeliği düşecek. HSYK, beş gün içinde, görevi sona eren üyeler arasından Yargıtay ve Danıştay üyesi seçimi yapılacak. Görev süresi biten üyelerden yeniden seçilemeyenler ise bölge adliye veya ilk derece mahkemelerine atanacak. Yargıtay daire sayısı 46'dan 24'e, Danıştay daire sayısı 17'den 10'a indirilecek. Terör davaları, il merkezlerindeki ağır ceza mahkemelerinde görülecek. Kayyım atanan şirketlerin yönetim organı ile ortaklık payları idare yetkileri de kayyıma devredilecek. Kayyımların görevleriyle ilgili tazminat davaları devlet aleyhine açılacak. Devlet, ödediği tazminatı görevini kötüye kullanan kayyımlara rücu edecek.

Başkanın görevi

Danıştay Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, muhalefetin yoğun itiraz ve eleştirilerine karşılık önceki gün TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı. Yasada öne çıkan düzenlemeler özetle şöyle:

- Yürürlüğe girdiği tarihte Danıştay üyelerinin üyelikleri sona erecek, vekalet edenler hariç Danıştay Başkanı, başsavcısı, başkanvekili ve daire başkanı olarak görev yapanların Danıştay üyelikleri ise devam edecek.

- Üyelikleri sona erenlerden HSYK tarafından seçilenler arasından HSYK'ca, Cumhurbaşkanı tarafından seçilenler arasından Cumhurbaşkanı'nca, 5 gün içinde Danıştay üyesi seçimi yapılacak.

- Danıştay meslek mensuplarının kadro sayısı 116 olacak. Üyeliği devam edenler, kadro sayısında dikkate alınacak. Kadro sayısını aşan üye kadroları iptal edilecek.

- HSYK'ca Danıştay üyeliğine seçilemeyenler, HSYK tarafından yasa yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 10 gün içinde idari yargıda uygun bir göreve atanacak.

Seçilmeyene yeni görev

- Cumhurbaşkanı'nca Danıştay üyeliğine seçilmeyenlerden, 5 gün içinde idari yargıda bir göreve atanmak için talepte bulunanlar, 5 gün içinde idari yargıda sınıf ve derecelerine uygun göreve atanacak.

Zaman sınırı getirildi

- Üyelikleri devam eden üyeler ile yeniden seçilen üyeler, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 12 yıl görev yapacak.

- Bir kişi iki defa Danıştay üyesi seçilemeyecek.

- İdari Dava Daireleri Kurulu'nda görevi devam eden üye sayısının 14'ten fazla olması halinde, üyelerden hangilerinin devam edeceği Başkanlık Kurulu'nca belirlenecek.

- Seçilmeyen üyelerin atama veya seçim nedeniyle yürüttükleri görevler yasa yürürlüğe girince sona erecek.

- Başkanlık Kurulu, 3 yıl içinde daire sayısını 10'a indirecek ancak bu daireler kapatılıncaya kadar görevlerine devam edecek.

- Danıştay meslek mensupları kadro sayısı 90'a düşünceye kadar, boşalan her iki üyelik için bir üye seçimi yapılacak.

4 yıl şartı 6 yıla çıktı

- Danıştay Başkanı ve Başsavcısı seçilebilmek için gerekli olan 4 yıl Danıştay üyeliği yapma şartı, 6 yıla çıkacak.

- Danıştay daire sayısı 17'den 10'a düşecek.

- Toplantı ve görüşme yeter sayısı, İdari Dava Daireleri Kurulu için 15, Vergi Dava Daireleri Kurulu için ise 11 olacak.

- Başkanlık Kurulu'nun kararlarına Başkanlar Kurulu'na 7 gün içinde itiraz edilebilecek.

- Yargıtay'daki 46 olan daire sayısı 24'e düşürülecek.

- Yargıtay üyeleri 12 yıl için seçilecek. Bir üye, iki kez Yargıtay üyesi seçilemeyecek. Görev süresi sona erenler adli yargıda sınıf ve derecelerine uygun bir göreve atanacak.

- Yargıtay Birinci Başkanı seçilebilmek için öngörülen kıdem süresi, 10 yıldan 6 yıla düşürülecek.

- Yasa yürürlüğe girdiği tarihte Yargıtay üyelerinin üyelikleri sona erecek ancak yeni seçim yapılıncaya kadar görevlerine devam eden eski başkanlar hariç olmak üzere bu tarih itibarıyla Yargıtay Birinci Başkanı, cumhuriyet başsavcısı, birinci başkanvekili, cumhuriyet başsavcıvekili ve daire başkanı olarak görev yapanların Yargıtay üyelikleri devam edecek.

- Üyelikleri sona eren Yargıtay üyeleri arasından, HSYK'ca bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 gün içinde Yargıtay üyesi seçimi yapılacak.

- Yasa yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Yargıtay Birinci Başkanı, cumhuriyet başsavcısı, birinci başkanvekili, cumhuriyet başsavcıvekili, daire başkanları ve üyelerin kadro sayısı 310 olacak.

- Üyelikleri devam eden üyeler ile yeni seçilen üyeler 12 yıl görev yapacak. Bu üyelerin görevleri, görevlerinin süresi bitene kadar devam edecek.

- Dairelerde görev verilmeyen daire başkanları, başkanlık süresinin bitimine kadar Yargıtay Birinci Başkanlığında görev yapacak.

- Yargıtay Birinci Başkanı, cumhuriyet başsavcısı, birinci başkanvekilleri, cumhuriyet başsavcıvekilleri, daire başkanları ve üyelerin kadro sayısı 200'e düşünceye kadar, boşalan her iki üyelik için bir üye seçimi yapılacak. Seçim yapılmayan üye kadroları başka bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilecek.

Ağır ceza bakacak

- Terör davaları, ihtisaslaşmanın sağlanması amacıyla il merkezlerindeki ağır ceza mahkemelerinde görülecek.

- Hakim ve savcı adayları, meslek öncesi eğitim sonunda yazılı sınavın yanı sıra sözlü sınava da girecek ve atanmak için her iki sınavda başarılı olması gerekecek.

- Hükmün onanmış veya bozulmuş olması tek başına olumlu veya olumsuz değerlendirme yapılmasını gerektirmeyecek. İncelenen karara uygun muhalefet şerhi bulunması halinde olumsuz değerlendirme yapılamayacak.

- İstinaf kanun yolu incelemesi sonucu düzenlenen değerlendirme formu ile temyiz incelemesi sonucu düzenlenen değerlendirme formu arasında çelişki bulunması halinde, temyiz mercilerince düzenlenen değerlendirme formu esas alınacak.

70 puan başarılı

- Hakim ve savcı adaylarının gireceği yazılı sınav, Adalet Akademisi'nde ders veren öğretim elemanları arasından seçilen başkan ile dört asıl ve iki yedek üyeden oluşan kurul tarafından yapılacak. Yazılı sınavdan 70 ve daha yüksek puan alanlar başarılı kabul edilerek, sözlü sınava alınacak. Yazılı sınavda başarı gösteremeyenlere iki ay içinde bir sınav hakkı daha tanınacak.

- Sözlü sınav; Adalet Akademisi Başkanı'nın başkanlığında, Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanı, Ceza İşleri, Hukuk İşleri ve Personel Genel Müdürleri ile akademide ders veren öğretim elemanları arasından seçilen iki asıl ve bir yedek üyeden oluşan sözlü sınav kurulu tarafından yapılacak.

Terör suçuna il sınırı

- Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlara ilişkin soruşturmalar, suçun işlendiği yerin bağlı olduğu ilin adıyla anılan cumhuriyet başsavcılığınca yürütülecek; davalar da suçun işlendiği yerin bağlı olduğu ilin adıyla anılan ağır ceza mahkemesinde görülecek.

- CMK'da değişiklikle, kayyım atanan şirketlerin ya da yönetim organının yetkileri ile birlikte ortaklık payları veya menkul kıymetler idare yetkilerinin de kayyuma devredilmesi öngörülüyor.

- Atanan kayyumların görevleriyle ilgili iş ve işlemlerinden dolayı tazminat davaları devlet aleyhine açılacak. Devlet, ödediği tazminatı görevini kötüye kullanan kayyumlara bir yıl içinde rücu edecek.