3600 ek gösterge düzenlemesinin olumlu yan etkileri genişliyor

3600 ek gösterge düzenlemesinin memurlar ve emeklilere etkilerinin yanında bir de beklenmeyen etkileri ortaya çıkmaya başlamıştır. Özellikle her memur için öngörülen 600 puanlık ek gösterge artışı En Yüksek Devlet Memuru aylığına bağlı bir çok ödemeyi etkileyerek birçok ödeme artışına sebep olacaktır. Hatta işçiler için ödenen kıdem tazminatı tavan tutarı da etkilenecektir. Bu yazımızda bu konuyu açıklamaya çalışacağız.

En yüksek devlet memuru aylığı da artıyor

Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı için En Yüksek Devlet Memuru ifadesi kullanılmaktadır. Buna ödenen gösterge ve ek gösterge tutarı olan 1500+8000 rakamı toplamının memur maaş katsayısı ile çarpımından oluşan tutara ise En Yüksek Devlet Memuru aylığı ifadesi kullanılmaktadır.

Ek göstergelerin her kademede 600 puan artırılacağı ifadesi üzerine 8000 ek göstergeli Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanının maaşının artacağı anlaşılmaktadır. Bu durum ise En Yüksek Devlet Memuru aylığına bağlı ödemelerin de artacağı anlamına gelmektedir.
Her kademedeki memurun ek göstergesinin 600 puan artması sonucunda En Yüksek Devlet Memuru aylığı (8600+1500)* 0,235445 = 2.377,99 TL olacaktır. Katsayılarda yapılan artış sonrasında bu rakam daha da artacaktır.

Dolayısıyla memurlara ve emeklilere yapılacak ödeme beklenenden daha da fazla olacaktır. Yani tazminat ve ek ödeme oranlarının uygulanacağı tutar 9500*0,235445 = 2.236,72 TL'den 10100*0,235445 = 2.377,99 TL'ye yükselecek, böylelikle memur ve emeklilerin aylıklarına dolaylı yoldan ilave bir artış daha sağlanacaktır. Ümit ederiz ki 600 puan ilave ek göstergenin sonuçları iyi analiz edilmiştir. Çünkü bu artış En Yüksek Devlet Memuru aylığına bağlı bir çok ödemeyi etkileyecektir.

600 puanlık ilave ek gösterge dolaylı olarak hangi ödemeleri etkileyecek?

Ek göstergelerin her kademede 600 puan artırılacağı ifadesi üzerine Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanının maaşı artacağı için buna bağlı birçok ödemenin de artacağı anlaşılmaktadır.

Ölüm yardımı tutarları artacak

Buna 600 puanlık ek gösterge artışı sonrasında ölüm yardımı tutarları da artacaktır. Daha önceki yazılarımızda da ifade ettiğimiz üzere bu yardım ölenin statüsüne göre değişmektedir.

Bu çerçevede, 3671 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyelerinin Ödenek, Yolluk ve Emekliliklerine Dair Kanun'un Ölüm Yardımı başlıklı 7'nci maddesinde; "Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin ölümleri halinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile ek ve değişikliklerine göre En Yüksek Devlet Memurunun almakta olduğu aylığın (ek gösterge dahil) on iki aylık tutarı ölüm yardımı olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinden usulü dairesinde ve re'sen ödenir.

Yasama organı üyeliği sona erenler için bu yardım ölüm tarihi itibariyle birinci fıkraya göre hesaplanacak miktarın yarısı tutarında olmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinden ödenir. Bu madde uyarınca ölüm yardımı yapılanlara diğer mevzuat hükümleri ile öngörülen ölüm yardımları yapılmaz. Bu maddenin tatbikinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 208'inci maddesi hükümleri uygulanır" hükmüne yer verilmiştir.

Bu hükme göre milletvekili iken vefat edenler için 10.100 * 0,23545469 = 2.377,99 *12 = 28.535,88 TL ölüm yardımı yapılacaktır. Ancak, milletvekilliği sona erenlerin ölmesi halinde ise 28.535,88/2 = 14.267,94 TL'dir.

Ölen devlet memuruna ise 10.100* 0,23545469 = 2.377,99 * 2 = 4.755,98 TL tutarında ölüm yardımı ödenecektir. Bu ödemeden herhangi bir kesinti yapılmayacaktır.

Mahalli idare personeline ödenen sosyal denge tazminatı tutarı da artacak

Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine, 4688 sayılı Kanun'un 32'nci maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde ödenebilecek sosyal denge tazminatı aylık tavan tutarı En Yüksek Devlet Memuru aylığının (ek gösterge dâhil) % 120'dir. Yani 10.100* 0,23545469 *% 120= 2.853,59 TL'dir.

Ek gösterge artışı sonrasında kıdem tazminatı tavanı tutarı da artacak

1475 Sayılı İş Kanunu'nun 14'üncü maddesinin 2762 Sayılı Kanun'la değişik 13'üncü Fıkrası gereğince; bu kanuna tabi işçilerin kıdem tazminatlarının yıllık miktarı En Yüksek Devlet Memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçememektedir.

Bu çerçevede, kıdem tazminatı tavanının hesabında bir hizmet yılı için Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı'na yapılan emekli ikramiyesi ödemesi esas alınmakta olup, maaş katsayısındaki artışlar, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı'na yapılacak emekli ikramiyesini de arttıracaktır. Dolayısıyla Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı'nın emekli ikramiyesine paralel artış gösteren işçilere ödenecek kıdem tazminatı tavanı tutarı da artacaktır. Hesaplama ise şu şekilde yapılmaktadır:

1 - Aylık Göstergesi: 1500, Aylık Katsayısı: 0,235445
1500 x 0,235445= 353,16

2- Ek Göstergesi: 8600, Aylık Katsayısı: 0,235445
8600 x 0,235445 = 2.024,82

3- Kıdem Aylığı Toplam Göstergesi: 500, Aylık Katsayısı: 0,235445
500 x 0,235445 = 117,727

4- Taban Aylığı Göstergesi: 1000, Taban Aylık Katsayısı:
1000 x 3,68518 = 3.685,18

5- (Aylık Gösterge + Ek Gösterge) X Aylık Katsayısı X 2,55 (% 215)
1500 + 8600 = 10.100

10.100 x 0,235445 = 2.377,99
2.377,99 x 2,55 (% 255) = 6.063,87

Buna göre kıdem tazminatı tavanı tutarı = 353,16+ 2.024,82 + 117,72 + 3.685,18 + 6.063,87 = 12.244,75 TL olacaktır.

Memura verilecek ödül tutarı da artacak

Memura yapılacak ödülde esas alınan unsur üstün başarı belgesi almaktadır. Üstün başarı belgesi verilenlere, merkezde bağlı veya ilgili bakan ve illerde valiler tarafından uygun görülmesi halinde En Yüksek Devlet Memuru aylığının (ek gösterge dahil) % 200'üne kadar ödül verilebilmektedir. Bu tutar ise 10.100* 0,235445 * % 200 = 4.755,98 TL'dir. Ancak, yapılacak bu ödeme maksimum tutar olup, kurumlar bu ödemenin üstünde ödeme yapamazlarken altında ödeme yapabilirler.

Bazı memurlara yapılan ek özel hizmet tazminatı tutarı da artacak

Bazı memurların yaptığı iş ve bulunduğu unvan onun emsallerinden daha fazla ücret almasına sebep olur. Bu unvanlar ise Yüksek Mühendis, Yüksek Mimar, Mühendis, Mimar ve Şehir Plancısı kariyerlerini haiz olup (Bunlardan müdür ve daha üst merkez ve taşra birim yöneticileri dahil) 1-4'üncü derecelerden aylık alan ve kurumlarınca belirlenen büyük yatırım projelerinde fiilen çalışanlardır.

Buna göre, bu unvandaki personelden belirli şartlara bağlı olarak % 20 ve % 30 oranında ek özel hizmet tazminatı ödenebileceği öngörülmüştür. Bu ödemenin tutarı Yüksek Mühendis, Yüksek Mimar, Mühendis, Mimar ve Şehir Plancısı kariyerlerine sahip olanlardan Bölge Müdürü (belediyeler hariç), Daire Başkanı ve daha üst idari görevlerde bulunanlar için; 10.100 * 0,23445* % 30 = 713,39 TL ödenecektir.

Yüksek Mühendis, Yüksek Mimar, Mühendis, Mimar ve Şehir Plancısı için; 10.100 * 0,235445* % 20 = 475,59 TL'dir. Bu tutardan sadece damga vergisi kesilecektir.

Bazı memurlara bölgelere göre ödenen ek tazminat tutarı da artacak

Unvanları aynı olsa da bazı personelin maaşları diğerlerinden daha fazla olabilmektedir. Memurların çalıştıkları bölgelere, unvanlara, okullara veya çalıştıkları projelere göre maaşlarında değişiklik olabilmektedir. Özellikle Teknik Hizmetler Sınıfı'nda görev yapan personeller ile Sağlık Hizmetleri Sınıfı'nda görev yapan personellerin maaşlarına Kalkınmada Öncelikli Bölgelere göre ödenen ek tazminat nedeniyle önemli tutarda maaş farkı sağlanmaktadır.

Ek tazminatların hangi unvanlı personele ve En Yüksek Devlet Memuru aylığının yüzde kaçı oranında ödeneceği yan ödeme kararnamesinde tespit edilmiştir. Yan ödeme kararnamesinin ekinde yer alan Kalkınmada Öncelikli Yörelerin dereceleri 7 bölgeye ayrılmış ve tazminatlarda bölgelere göre farklılık oluşturulmuştur.

En Yüksek Devlet Memuru aylığının belirli bir oranına göre belirlenen bu tazminat tutarları da En Yüksek Devlet Memuru aylığı artacağı için ister istemez artacaktır.

Buna göre; Sağlık Hizmetleri Sınıfı'nda görev yapan uzman tabiplere 7. Bölge için ödenen ek tazminat 10.100* 0,235445 % 90 = 2.140,19 TL, pratisyen tabiplere ise 10.100* 0,235445 *% 50 = 1.188,99 TL tutarındadır. Bu tutardan sadece damga vergisi kesilecektir.

Veteriner hekimlere 7. Bölge için ödenen ek tazminat ise 10.100* 0,235445 * % 70 = 1.664,59 TL tutarındadır. Yine Teknik Hizmetler Sınıfı'nda görev yapan mühendislere 7. Bölge için ödenen ek tazminat ise 10.100* 0,235445 * % 35= 832,29 TL tutarındadır. Bu hizmet sınıfında çalışanlara ödenecek azami ek ödeme tutarı ek yüksek devlet memuru maaşının % 70'i oranında olup, bu tutar 10.100* 0,235445 * % 70 = 1.664,59 TL'dir. Ek tazminat ödemesinde en düşük tazminat 1. Bölge için en yüksek tazminat ise 7. Bölge için belirlenmiştir. Yani bölge derecesi yükseldikçe ödenen ek tazminat oranı da yükselmektedir.

Özel hizmet ve denetim tazminatı tutarları da artacak

Memurların maaş hesabında önemli bir kalem olan özel hizmet tazminatı ve denetim tazminatı tutarları En Yüksek Devlet Memuru aylığının belirli bir oranına göre belirlenmektedir. Buna göre En Yüksek Devlet Memuru aylığının hesabında esas alınan 9500*maaş katsayısı 10.100*maaş katsayısı olacağından bu artış memurların özel hizmet tazminatı tutarını da arttıracaktır.

Dolayısıyla ek göstergelerde yapılacak 600 puan tutarındaki artış her memurun maaşına bir şekilde etki edecektir.

Memurların alacağı ek ödeme tutarları da artacak

Her memur için öngörülen 600 puanlık ek gösterge artışı En Yüksek Devlet Memuru aylığını arttıracağından memurlara yapılan ek ödeme tutarları da artacaktır.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesinde kamu personeline yapılacak ek ödeme tutarlarına yer verilmiştir.

Buna göre, aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa göre almakta olan personele, 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (II) sayılı Cetvele dahil pozisyonlarda istihdam edilen sözleşmeli personele, subay, sözleşmeli subay, astsubay, sözleşmeli astsubay, sözleşmeli subay ve astsubay adayları ile uzman jandarma ve uzman erbaşlara, mali haklar kapsamında yapılan her türlü ödemeler dahil almakta oldukları toplam ödeme tutarı dikkate alınmak suretiyle aynı veya benzer kadro ve görevlerde bulunan personel arasındaki ücret dengesini sağlamak amacıyla, en yüksek Devlet memuru aylığına (ek gösterge dahil), ekli (I) sayılı Cetvelde yer alan kadro ve görev unvanlarına karşılık gelen oranların uygulanması suretiyle hesaplanan tutarda ek ödeme yapılmaktadır.

Ek ödemeye hak kazanılmasında ve bu ödemenin yapılmasında aylıklara ilişkin hükümler uygulanır. Bu maddeye göre yapılacak ek ödeme damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz ve ilgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan zam, tazminat, ödenek, döner sermaye ödemesi, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun yapılan benzeri ödemelerin hesabında dikkate alınmamaktadır.

Bu açıklamalar çerçevesinde ek ödeme tutarı 9500*maaş katsayısından oluşan tutar kadar iken 10.100*maaş katsayısı kadar olacaktır. Bu durumu örneklendirmek gerekirse;

Ek ödeme oranlarının yer aldığı cetvele göre; Kadroları Genel İdare Hizmetleri Sınıfında yer alan personel ile Teknik Hizmetler, Sağlık ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri ile Avukatlık Hizmetleri sınıflarında bulunan personelden ek ödeme oranları ilgili gruplarında düzenlenmeyen ve kadro unvanları bu bölümde yer alan personelden Ek göstergeleri 7.600 veya daha yüksek tespit edilen kadrolarda bulunanlara % 200 oranında ek ödeme verilecektir. Bunun yeni duruma göre mali karşılığı 10.100*0,235445 * % 200 = 4.755,989 TL olacaktır. Daha önce bu tutar 9500*0,235445 = 4.473,45 TL idi. Aradaki fark ise brüt olarak 282,53 TL'dir.